آپنه خواب یا ایست تنفسی یک نوع اختلال است که دهنگام خواب فرد بوجود میآید و چیزی فراتر از خروپف شدید است؛ در واقع باعث بروز اختلال در نفس کشیدن طبیعی افراد میشود. این توقف در تنفس به آپنه شناخته میشود و آپنهها حداقل بین چند ثانیه تا چند دقیقه ممکن است طول بکشد.
اما در این محتوا علاوه بر توضیحات لازم در مورد اینکه آپنه چیست، میخواهیم به این موضوع بپردازیم که آیا ارتودنسی به درمان آپنه خواب کمک میکند؟ یا اصلا ارتباط آن با ارتودنسی چیست ؟ آیا درمان آپنه خواب با ارتودنسی امکان پذیر است؟
آپنه خواب چیست؟
همانطور که گفتیم آپنه خواب یا ایست تنفسی، یک اختلال تنفسی است که در طول خواب اتفاق میافتد و منجر به وقفههای تنفسی مکرر میشود. این وقفهها میتوانند از مدتی کوتاه تا بیش از یک دقیقه طول بکشند و باعث کاهش سطح اکسیژن در خون شوند. افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است در طول شب چندین بار بیدار شوند تا بتوانند به صورت نرمال نفس بکشند.
گاهی اوقات آپنه خواب با صداهای غیرطبیعی، توقف تنفس و حتی صحبت در خواب همراه است. از دیگر علائم آن خستگی روزانه، خواب در طول روز، سردرد صبحگاهی و اختلالات در تمرکز و حافظه میباشد. آپنه خواب میتواند تأثیرات منفی جدی بر روی کیفیت زندگی و سلامت افراد داشته باشد به همین دلیل درمان ان از اهمیت زیادی برخوردار است.
علائم وقفه تنفسی در خواب کودکان
علائم آپنه خواب در کودکان به شکل زیر است:
- نفس کشیدن با صدای بلند و غیر طبیعی
- کودک به سختی و با تلاش نفس میکشد.
- به راحتی نمیخوابد و مرتب از خواب بیدار میشود.
- کاهش رشد و نامناسب بودن وزن کودک
- رفتارهای نامناسب مثل خشونت در خواب، تکان خوردن بیش از حد و بیدار شدن با حالت نگران کننده
- عدم توانایی در تمرکز کردن در درس و مطالعه
علائم آپنه خواب در بزرگسالان
البته علائم آپنه خواب در کودکان و بزرگسالان به یکدیگر شبیه است، اما در مواردی با یکدیگر متفاوت هستند. از مهمترین علائم آپنه خواب در بزرگسالان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صداهای غیر طبیعی در خواب خراشیدن، بلند شدن صداهای تنفسی
- بیدار شدن در طول خواب برای برگشت پروسه تنفس به حالت نرمال
- خستگی روزانه، احساس خواب آلودگی و نیاز به خواب در طول روز
- سردرد صبحگاهی
- کاهش و گاه اوقات عدم توانایی تمرکز و اختلال در حافظه
- رفتارهای عصبی مانند عصبانیت، افسردگی و اضطراب
- مشکلات جنسی و کاهش انگیزه جنسی
درمان آپنه خواب با ارتودنسی امکانپذیر است؟
برای کسانی که با ارتودنسی ناآشنا هستند، باید گفت که ارتودنسی درمان ناهنجاریهای دندانی است، به ویژه هنگامی که صحبت از صاف کردن دندانها و ساختار فک باشد. از آنجا که آپنه خواب اغلب به علت انسداد راههای هوایی ایجاد میشود، یک متخصص ارتودنسی خوب میتواند بینظمیهای دندانی که سبب این موانع گشته را تشخیص دهد و آنها را اصلاح نماید. این انسدادها میتواند ناشی از هر چیزی از جمله فک بیش از حد باریک تا بافتهای نرم آویزان شده در داخل و اطراف گلو باشد.
پس در پاسخ به این سوال میتوان گفت که در صورتی که این مشکل به دلیل مشکلات فکی، ناهنجاری دندانی و یا مشکل قوس دندانی بوجود آمده باشد درمان آپنه خواب با ارتودنسی ممکن است، اما اگر دلایل بیشتری داشته باشد، ارتودنسی در کنار سایر درمان ها کمک کننده است.
انواع درمان ارتودنسی برای آپنه خواب
روشهای درمانی متعددی برای درمان آپنه وجود دارد که میتواند برای بهبود الگوهای خواب و حتی رفع علائم آپنه خواب به طور کامل انجام شود. اما ما در اینجا به بررسی درمان به کمک ارتودنسی پرداختهایم.
به طور کلی، اگر مشکل ایست تنفسی مربوط به مشکلات فکی و دندان باشد، ارتودنسی به تنهایی میتواند به رفع این کمک کند؛ اما اگر مشکلات فراتر از این موارد بود، استفاده از ارتودنسی در کنار سایر روش های درمانی موثر است.
انواع روش های درمان آپنه خواب با ارتودنسی عبارتند از:
- استفاده از بریس ها و الاینر های ارتودنسی: نوع براکت و یا الاینر بر اساس میزان و شدت ناهنجاری توسط متخصص مشخص میشود.
- محافظهای دهانی : محافظ ها به صورت سفارشی ساخته و در هنگام خواب استفاده میشوند؛ در واقع با تنظیم کردن وضعیت و موقعیت فک پایین، باعث میشوند که یک راه تنفسی بهتر باز شود و آپنه در طول خواب برطرف گردد.
- استفاده از وسیع کننده کام
- استفاده از هدگیرهای ارتودنسی
مطالعات در مورد کودکان مبتلا به آپنه خواب نشان داده است که آپنه خواب در کودکان بیشتر به رشد صورت و دهان مربوط است و متخصص ارتودنسی بهترین فرد برای بررسی این مشکلات میباشد و به کودک کمک میکند تا بر این وضعیت غلبه کند. در حال حاضر، یکی از دلایلی که بسیاری از افراد ممکن است در درمان آپنه خواب تردید داشته باشند، هزینههای متصور شده برای آن میباشد. در واقع درمانهای ارتودنسی آپنه خواب در معرض استقبال بیشتر و در نتیجه رو به ارزانتر شدن هستند.
چرا باید آپنه خواب (وقفه تنفسی) درمان شود؟
تشخیص آپنه خواب و درمان آن در اسرع وقت بسیار مهم است (بیشتر از آنچه که افراد متوجه باشند). وقفه تنفسی در خواب اغلب با علائم خروپف و بیخوابی ظاهر میشود، بسیاری از افراد، آپنه خواب را به صورت یک الگوی خواب معمولی ولی آزار دهنده از سر میگذارند. متأسفانه، درگیری با آپنه خواب باعث افزایش خطر بیماریهای مختلف، به ویژه بیماریهای قلبی میشود. اگر این دلیلی کافی نیست، آیا واقعا میخواهید بقیه زندگی خود را با خستگی در طول روز سپری کنید؟
سخن پایانی
اگر با خواندن مطالب بالا، نشانه ها و علائم آپنه خواب را که بیان کردیم در خود و یا کودکانتان مشاهده میکنید، باید سریعا برای رفع این وقفه تنفسی اقدام کنید. در اکثر مواقع متخصص ارتودنسی این مشکل را میتواند تشخیص دهد و در ادامه با بررسی میزان ناهنجاری تشخیص میدهد که ارتودنسی به درمان آپنه خواب کمک میکند و یا نیاز به انواع درمان هی دیگر هم است.