ارتودنسی شاید این روزها به عنوان یک رشته نوین و بسیار مدرن در نظر گرفته شود. اما حقیقت این است که تاریخچه ای دور و دراز دارد. قدمت این رشته را باید در قدمت و تاریخچه بریس ارتودنسی پیدا کرد. ما در این مقاله می خواهیم شما را به دل تاریخ برده و با تاریخچه ارتودنسی دندان بیشتر آشنا کنیم. این مقاله را بخوانید تا ببینید رشته ای که کارش منظم و مرتب کردن دندان های شما است چطور شروع شده و چگونه به حالت امروزی اش رسیده است.
تاریخچه ارتودنسی دندان در ۱۰۰۰ قبل از میلاد
به گفته باستان شناسان، اولین روش های ارتودنسی دندان در یونان از اوایل ۱۰۰۰ قبل از میلاد مسیح انجام می شده است. تمدن آتروسک باستان (که پیش از رومی ها در ایتالیا بودند) از دستگاه هایی مانند محافظ دهان (گارد دندان) استفاده می کردند تا مانع از ریزش دندان های افراد بعد از مرگ شوند.
برخی از باستان شناسان معتقدند که تاریخچه ارتودنسی دندان حتی به پیش از این تمدن بازمی گردد. آن ها معتقدند که اولین بریس های ارتودنسی توسط مصریان باستان مورد استفاده قرار می گرفتند. طبق اعلام انجمن ارتودنتیست های آمریکا (AAO) ، پیش از این، باستان شناسان در داخل دهان مومیایی های کشف شده نوارهای فلزی پیدا کرده اند که ظاهرا برای بستن فاصله بین دندان ها مورد استفاده قرار می گرفته است. از این حیث مصریان حتی در تاریخچه ارتودنسی ثابت دندان نقش ایفا کرده اند.
ارتودنسی دندان در سال ۱۷۲۸ میلادی
پیر فاوچارد فرانسوی شخصی بوده که در خصوص دندان و دندانپرشکی تبحر داشته و به گفته هم نسلانش در این حوزه مدرنیست و پیشرو بوده. او اولین کتاب دندانپزشکی را تحت عنوان “دندانپزشک جراح” نوشته است.
در این کتاب از ارتودنسی و به ویژه روش های صاف کردن دندان صحبت شده است! فوچارد وسیله ای را به نام “باند” (كه امروزه ما آن را گارد دهان می نامیم) كشف كرد ، كه به نظر وی باعث می شد دندانها در موقعیت مورد نظر خود باقی بمانند.
ارتودنسی دندان در سال ۱۷۵۷ میلادی
پیر بوردت فرانسوی، كه در واقع دندانپزشک پادشاه فرانسه بود ، كتابی به نام “هنر دندانپزشک” نوشت كه منجر به ساخت و پیشرفت دستگاه ارتودنسی به نام “باند فوچاردز” شد.
بوردت روی دستگاه تغییراتی ایجاد کرد و به این حقیقت دست یافت که کشیدن دندان عقل می تواند مانع از کج شدن دندان های دیگر شود. این کشف نقش مهمی در دندانپزشکی مدرن داشت زیرا ازدحام بیش از حد دندان ها یکی از دلایل عمده کج شدن دندان ها در بزرگسالان است.
روی هم رفته شکل شناخته شده دستگاهی که پیر بوردت به کار برد امروز بریس ارتودنسی نامیده میشود. سال ۱۷۵۷ سال بسیار مهمی در تاریخچه ارتودنسی دندان است.
ارتودنسی دندان در سال ۱۸۱۹ میلادی
کریستوپه فرانسوا اولین بریس های مدرن ارتودنسی را برای دندان ها ایجاد کرد. دستگاه وی شامل یک سیم قوس دار بود که مستقیماً روی هر مجموعه از دو دندان قرار داده می شد تا مانع از کج شدنشان شده و آن ها را صاف نگاه دارد.
ارتودنسی دندان در سال ۱۸۴۳ میلادی
انقلاب بریس های ارتودنسی همچنان ادامه داشت که دکتر ادوارد مینارد برای کمک به اصلاح مشکلات کج بودن و عدم تراز فک ها الاستیک های ارتودنسی را ساخته و به کار برد. این الاستیک ها مشابه الاستیک ها و کش های ارتودنسی امروزی بودند که میتوانستند به هماهنگ شدن فک ها و اصلاح موقعیت آن ها کمک کنند.
استفاده از این الاستیک ها یک نقطه عطف تاریخی برای هماهنگ کردن دندان های کج بود، زیرا امروزه برای اصلاح مشکلات شدید دندانی مثل اوربایت و آدربایت از این الاستیک ها استفاده می شود.
ارتودنسی دندان در سال ۱۹۵۰ میلادی
در سال ۱۹۰۰ بود که اصطلاح بریس ها در ارتودنسی توسط جامعه دندانپزشکی و حتی بیماران به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت. ارتودنسی در این سال ها با کمک سیم ها و براکت هایی از جنس طلای ۱۸ عیار بود زیرا بهتر به دندان ها متصل می شدند.
استفاده از طلا برای ساخت بریس ارتودنسی تا سال ۱۹۵۰ ادامه داشت اما به علت گران بودن و پرهزینه بودن آن از سال ۱۹۵۰ به اینور از فولاد به جای طلا جهت ساخت بریس استفاده شده است.
ارتودنسی دندان در سال ۱۹۷۰ میلادی
در اواسط دهه ۷۰، ایده ای سر زبان ها افتاد که میتوان بریس ها را به جای جلوی دندان ها به پشت دندان متصل کرد. این کار همان تاثیر را در صاف کردن دندان ها دارد اما به علت اینکه دستگاه های ارتودنسی نامرئی هستند بهتر است. اینجا بود که بریس لینگوال یا سیستم ارتودنسی پست دندانی (ارتودنسی لینگوال) ابداع شد. اختراع این بریس ها یکی از درخشانترین اتفاقات در تاریخچه ارتودنسی دندان است. ساخت آن ها را میتواند اولین گام در ارتودنسی نامرئی دانست.
ارتودنسی دندان در سال ۲۰۰۰ میلادی
در اواخر قرن بیستم، ناسا یکی از مهمترین پیشرفت ها در حوزه ارتودنسی دندان را ایجاد کرد تا صاف شدن دندان ها را بهبود ببخشد. این اختراع شامل سیمهایی از جنس آلیاژ نیکل-تیتانیوم بود که جایگزین فولاد معمولی شد. یعنی تا آن زمان ما هنوز هم از دستگاه های ارتودنسی فولادی برای صاف شدن دندان ها استفاده میکردیم.
این سیم ها در دمای اتاق بسیار انعطاف پذیر بوده و با دمای بدن گرم شده و فعال می شوند که به تدریج دندان ها را در جهت مورد نظر حرکت می دهند. این سیم ها به دلیل خاصیت حرارتی که دارند قادر به حفظ توانایی حرکت دندان ها برای مدت طولانی تری هستند و نسبت به سیم های فولادی معمولی نیاز به مراقبت کمتری دارند.
در ماه مه سال ۲۰۰۰ ، پس از سالها تلاش برای اولین بار الاینرها یا پلاک های شفاف ارتودنسی نیز ساخته شدند. اولین الاینر ساخته شده تحت عنوان اینویزیلاین شناخته مشیود که به نوعی ارتودنسی نامرئی و شفاف خوانده میشود.
ارتودنسی دندان در دهه گذشته
البته که تاریخچه ارتودنسی دندان بسیار طولانی تر و مفصل تر از این حرف ها است و به دستگاه هایی که ما در این مقاله گفتیم ختم نمیشود. در طول تاریخچه ارتودنسی دستگاه ها و روش های زیادی ساخته شده که هر کدام برای صاف کردن دندان ها و فک مورد استفاده قرار میگرفته است. امروزه نیز شاهد ساخته شدن دستگاه های بسیار زیادی هستیم که هر کدام به شکلی به صاف کردن دندان ها و هماهنگ کردنشان کمک میکند. مهمترین و شناخته شده ترین دستگاه های ارتودنسی امروزی که ادامه تلاش دندانپزشکان و مخترعان این حوزه است عبارتند از:
- بریس خود تنظیم و دیمون
- بریس سرامیکی
- ریتینرها
- هدگیر
- باند، کش و الاستیک ارتودنسی
- فضا نگهدارنده
- پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام
- پستانک ارتودنسی
- انواع ارتودنسی شفاف (پلاک های ارتودنسی)
- و …