اصول و نحوه مراقبت از دندان ارتودنسی شده

افرادی که شروع به درمان ارتودنسی دندان می کنند باید بیشتر از همیشه به مراقبت های ارتودنسی و بهداشت دهان و دندان خود توجه کنند. این افراد باید یکسری توصیه ها و دستورالعمل ها را که متخصص به آن ها توضیح می دهد را عملی کنند. ما در این مقاله، نکات و تمام اصول مورد نیاز برای مراقبت از دندان ارتودنسی شده را ذکر کرده‌ایم، با ما همراه باشید. 

مراقبت های ارتودنسی شامل چه مواردی است؟

مراقبت‌های ارتودنسی به طور کلی در چند دسته قرار می‌گیرند. این دسته‌بندی‌ها عبارتند از:

• مراقبت های قبل از ارتودنسی
• مراقبت های روزانه
• مراقبت های دوره ای
• و مراقبت های بعد و یا در حین ارتودنسی دندان

در ادامه هر کدام از این موارد را توضیح خواهیم داد.

۱. مراقبت های قبل از ارتودنسی

مراقبت‌های قبل از ارتودنسی نیز برای حفظ سلامت دندان‌ها و بهبود نتایج درمان بسیار مهم هستند. در زیر چند مورد از مراقبت‌های قبل از ارتودنسی را برایتان آورده‌ام:

• ملاقات با متخصص ارتودنسی: قبل از شروع درمان ارتودنسی، ملاقات با متخصص ارتودنسی جهت بررسی وضعیت دندان‌ها و ارزیابی نیازهای درمانی از جمله جرم گیری دندانها، پر کردن دندان، کشیدن دندان اضافه و… ضروری است. 

• مراقبت از دندان‌ها: قبل از شروع درمان ارتودنسی، باید بهداشت دهان را بهبود داده و دندان‌ها را بهترین حالت ممکن قرار دهید. این شامل تمیز کردن منظم دندان‌ها، استفاده از مسواک و نخ دندانی مناسب و ملاقات با دندانپزشک برای درمان هرگونه مشکل دندانی است.

• ترک عادت‌های نامناسب: لازم است که قبل از شروع ارتودنسی، عادت های غلط را کنار بگذارید مثل خوردن غذاهای سخت و مشابه، تحریک دندانها با زبان و … باید این عادت‌ها را تا حد ممکن قبل از شروع درمان ارتودنسی کنترل کرده و تغییر دهید.

۲. مراقبت های ارتودنسی ثابت (روزانه)

بعد از اینکه دوره درمان را آغاز کردید، حالا مراقبت های اساسی و ویزه شروع می‌شود، در این دوران باید مواردی را که در ادامه بیان می کنیم به خوبی در رعایت کنید تا دوره درمان به درستی و کامل تکمیل شود، مراقبت های روزانه کارهایی است که شما باید هر روز و گاهی اوقات چند مرتبه در روز تکرار کنید.

• استفاده صحیح وسایل ارتودنسی: اگر از پلاک های متحرک استفاده می‌کنید باید حتما به میزان تعیین شده در دهان شما باشد و طبق اصولی که متخصص خواسته است، یا اگر از کش ارتودنسی استفاده می کنید، باید به خوبی مراقب آنها باشید و فقط موقع غذا، آنها را از دهان خارج کنید.
• تمیز کردن ارتودنسی با نخ و مسواک : مهمترین بخش مراقت های روزانه همین استفاده از نخ و دندان است، که شامل شستشوی دندان‌ها و ارتودنسی پس از هر وعده غذایی با استفاده از مسواک و نخ دندانی است.
• رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای نرم و جلوگیری از خوردن غذاهای سخت از واجبات مراقبت های حین ارتودنسی استف به خصوص که باید در روزهای اول به این موارد بیشتر توجه کنید. در ارتباط با اینکه چه نوع غذاهایی مصرف کنید، پیشنهاد می کنیم به محتوای “بعد از ارتودنسی چه بخوریم” مراجعه کنید.

۳. مراقبت های دوره ای حین ارتودنسی

بعضی از موارد مراقبت از ارتودنسی شامل یک سری کارهایی است که به صورت دوره ای انجام می شود، و مهم است که به آنها توجه داشته باشید. به طور مثال:

• • ملاقات‌های منظم با متخصص ارتودنسی: برای بررسی و تنظیم درمان ارتودنسی و بررسی پیشرفت درمان، باید با متخصص ارتودنسی خود دوره‌های ملاقات تعیین کنید.
  • تغییر به موقع ابزارهای ارتودنسی: به توصیه متخصص ارتودنسی،وسایل و ابزار ارتودنسی را در زمان‌های مناسب تغییر و تعویض کنید.

 

۴. نحوه مراقبت از دندان ارتودنسی شده

و اما مراقبت هایی که باید بعد از ارتودنسی به آنها توجه کنید، در واقع کارهایی که برای مراقبت از دندان ارتودنسی شده لازم است که انجام دهید:

توجه به تغذیه در حین ارتودنسی

در مدتی که تحت درمان ارتودنسی دندان قرار دارید، باید غذاها و نوشیدنی‌های سالم مصرف کرده و برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و عوارض ارتودنسی از خوردن غذاهای قندی و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید. برای جلوگیری از شکستگی بریس‌ها می‌بایست غذاهای نرم مصرف کنید و از خوردن غذاها و خوراکی های زیر اجتناب کنید: 

• خوراکی‌هایی که نیاز به جویدن زیاد دارند
• خوراکی‌های ترد و سفت مثل ذرت بو داده
• خوراکی‌های چسبناک مثل  آدامس
•خوراکی‌هایی که نیاز به گاز زدن دارندمانند بلال، سیب، هویج

رعایت بهداشت دهان و دندان 

رعایت بهداشت دهان و دندان با روزی سه بار مسواک زدن با یک خمیردندان دارای فلوراید، استفاده از یک دهان‌شویه برای ارتودنسی فلورایدی و کشیدن نخ دندان با استفاده از برس‌های بین دندانی مخصوص در طول درمان ارتودنسی الزامی است. در صورت عدم رعایت این موضوع دندان‌ها دچار آسیب‌های سطحی، لک و پوسیدگی می‌شوند.

مراقبت از بریس‌ها

مراقبت از بریس ها بسیار مهم است و نیروهایی که به طور مداوم در هنگام جویدن به بریس‌ها وارد می‌شوند می‌توانند اتصال بریس‌ها به دندان‌ها، که با چسب ایجاد شده، را بشکنند. هر چه تعداد دفعات این شکستگی‌ها بیشتر باشد، درمان طولانی‌تر خواهد شد. به طور متوسط هر شکستگی ۲ ماه به طول درمان اضافه می‌کند. موفقیت درمان به عملکرد بیمار بستگی دارد. رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان و مراقبت از بریس‌ها باعث به دست آمدن نتیجه‌ای عالی و کوتاه شدن زمان درمان می‌شود.

کیت نگهداری از بریس را همراه خود داشته باشید

کیت مراقبت از بریس را در صورتی که پزشک توصیه کرده است همراه خود داشته باشید. کیت مراقبت از بریس بیشتر برای کودکان و آوردن آن به مدرسه بسیار مهم است، مخصوصاً برای بچه‌هایی که به تازگی از بریس استفاده می‌کنند. کیت مراقبت در سخت‌ترین شرایط و اتفاقات ناشی از استفاده از بریس به آمادگی فرزند شما کمک خواهد کرد.

بطری آب همراه داشته باشید و از کم آبی بدن جلوگیری کنید

هیدراته نگهداشتن بدن برای سلامتی کلی کودک شما بسیار عالی است، اما نوشیدن مقدار زیادی آب نیز به از بین بردن ذرات غذایی از دندان‌ها و بریس‌ها کمک می‌کند. همچنین نوشیدن مقدار زیادی آب نیز می‌تواند به جلوگیری از نوشیدن نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های شیرین دیگر که می‌توانند دندان‌ها را لکه دار کنند، کمک کند. به وجود آمدن لک روی دندان‌ها در هنگام استفاده از بریس می‌تواند منجر به بروز نقاط سفید ناشی از براکت‌ها در هنگام برداشتن بریس گردد.

اگر فرزند شما گاهی نوشابه‌های گازدار یا نوشیدنی‌های شیرین را می‌نوشد، بهتر است از یک نی برای نوشیدن استفاده کنید که تا حد امکان بتوانید این مواد را از دندان‌هایشان دور نگه دارید. همچنین، به آن‌ها گوشزد کنید که پیش از فرو دادن، سودا را در دهان خود نچرخانند.

یک آینه را همیشه همراه خود داشته باشید

خوردن با بریس می‌تواند مشکل باشد. ذرات غذا به راحتی می‌توانند بین دندان‌ها و پایه‌ها قرار بگیرند. به عنوان یک نوجوان، این مشکل می‌تواند نسبتاً شرم آور باشد. تصور کنید در حال صحبت کردن و لبخند زدن به همکلاسی‌ها هستید بدون این که بدانید یک قطعه بزرگ غذا بین دندان‌هایتان وجود دارد و همه قادر به دیدن آن هستند. معمولاً نیز کسی به شما نخواهد گفت که چیزی بین دندان‌هایتان گیر کرده است. کودک می‌تواند تمام روز را بدون دانستن این که مواد غذایی بین دندان‌هایش گیر کرده است، سپری کند. می‌توان با حمل یک آینه کوچک یا قرار دادن آینه در قفسه خود و بررسی دندان‌ها پس از هر وعده غذایی به آسانی جلوی این مشکل را گرفت.

مراقبت های بعد از اتمام دوره ارتودنسی

مراقبت‌های بعد از اتمام درمان ارتودنسی بسیار مهم هستند تا نتایج درمانی که به دست آمده است، حفظ شود. در زیر تعدادی از مراقبت‌های بعد از اتمام ارتودنسی را ذکر می‌کنم:

مراقبت از ارتودنسی با ریتینرها

گاهی اوقات بعد از درمان به بیماران توصیه می‌شود که نتیجه درمان را تثبیت کنند. برای این کار از وسایلی به نام نگه‌دارنده‌ها استفاده می‌شود. استفاده از نگه‌دارنده‌ها بسیار شایع بوده و اکثر افراد بعد از برداشتن بریس‌ها می‌بایست دست کم به مدت کوتاهی از آن‌ها استفاده کنند. نگه‌دارنده‌ها می‌بایست در زمانی که استفاده نمی‌شوند در جعبه‌های پلاستیکیشان قرار داشته و هر روز با آب سرد و مسواک تمیز شوند. برای این کار از خمیردندان استفاده نکنید.

استفاده منظم و دقیق از ریتینرها یا اینویزیلاین ها، پس از برداشتن ارتودنسی بسیار مهم است. ریتینرها به دندان‌ها کمک می‌کنند تا در موقعیت جدید خود استحکام یابند و از حرکات نامطلوب جلوگیری کنند. توصیه می‌شود راهنمایی‌های متخصص ارتودنسی را درباره نوع و زمان استفاده از ریتینرها رعایت کنید.

مراقبت از اینویزیلاین یا ارتودنسی متحرک

اگر به “اینویزیلاین” به معنای درمان ارتودنسی با استفاده از اینویزیلاینرها (Invisalign) اشاره می‌کنید، مراقبت‌های زیر را پس از استفاده از اینویزیلاینرها در نظر بگیرید:

1. رعایت مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان: قبل از قرار دادن اینویزیلاین و پس از خارج کردن آن، باید دندان‌ها را به طور منظم و صحیح تمیز کنید. استفاده از مسواک و نخ دندانی راه‌هایی هستند که می‌توانید از آنها برای رعایت بهداشت دهان و دندان استفاده کنید.

2. خود پلاک اینویزیلاین را با آب گرم و با مسواک به صورت آرام شستشو دهید و گاهی اوقات از قرص های ضد باکتری موجود در داروخانه ها استفاده کنید.
3. در صورت خارج کردن اینویزیلاین، آن را در محفظه مخصوص به خود قرار دهید.

برای کاهش درد جزئی بعد از ارتودنسی چه کار کنیم؟

یک مسکن، مانند آنچه برای سر درد استفاده می‌کنید، می‌تواند این ناراحتی را رفع کند. لطفاً هنگام استفاده از این مسکن‌ها از دستورالعمل درج شده روی بسته آن‌ها پیروی کنید. احساس شل بودن دندان‌ها در زمانی که در حال جابجا شدن هستند طبیعی است. آن‌ها کمی بعد از قرار گرفتن در وضعیت جدیدشان محکم می‌شوند.

همچنین، در ابتدا وجود براکت‌ها و مالیده شدن آن‌ها به داخل لب‌ها و گونه‌ها حس عجیبی به شما می‌دهند، که البته بعد از نصب بریس، ما به شما یک واکس (موم ارتودنسی) داده و نشان می‌دهیم که چگونه می‌توان با قرار دادن آن‌ها در دهان از مالیده شدن براکت‌ها به دندان‌ها جلوگیری کرد.

 

سوالات متداول

در ادامه به پرتکرار ترین سوالات مخاطبان پاسخ داده ایم:

چه مدت باید از نگه‌دارنده‌ها استفاده کرد؟

این موضوع به شرایط بیمار و میزان نیاز به تثبیت ناشی از طول و روش درمان ارتودنسی بستگی دارد. گاهی اوقات فرایند تثبیت نتیجه، سال‌ها طول می‌کشد. مادامی که از نگه‌دارنده استفاده می‌کنید، می‌بایست مرتباً به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.‌ زمان مراجعه برای هر جلسه، توسط ارتودنتیست تعیین می‌شود. در ادامه به سوالات متداول ارتودنسی و مراقبت‌های حین استفاده از بریس‌های ارتودنسی می پردازیم :

مراقبت های ارتودنسی در هنگام ورزش چیست؟

خود بریس‌ها در هنگام وارد آمدن ضربه به دهان به حفظ دندان‌ها کمک می‌کنند. اما بهتر است که هنگام ورزش، یک محافظ لثه نیز بپوشید. همچنین توصیه می‌شود در هنگام دوچرخه‌سواری، رولر اسکیتینگ یا اسکیت بردینگ و امثال آن و در طول هر فعالیتی که احتمال برخورد داشته یا در طول ورزش‌های سریع نیز از محافظ لثه استفاده کنید.

آیا می‌توان در حین ارتودنسی دندان ساز زد؟

اکثر افراد می‌توانند بدون هیچ مشکلی سازهای بادی را بنوازند.بریس‌های متحرک را می‌توان برداشته و بدون هیچ مشکلی بعد از پایان تمرین موسیقی آن‌ها را سر جایشان قرار داد. البته، نوازندگان حرفه‌ای نمی‌توانند نت‌ها، خصوصاً نت‌های بالا، را با شفافیت لازم اجرا کنند، که این مشکل نیز به مرور زمان بهبود می‌یابد. در اکثر موارد بعد از برداشتن دستگاه ارتودنسی هم مدتی طول می‌کشد تا شخص به نبود بریس یا نگه‌دارنده عادت کند.

 

سخن پایانی