با کمک ارتودنسی کودکان می‌توانید تمام ناهنجاری‌های دندان‌های کودک را از بین برده و به او دندان‌های کاملاً یکدست و یک خط لبخند زیبا و جذاب هدیه کنید. در اغلب موارد بی‌نظمی دندان‌ها و ناهنجاری‌های فک، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه والدین محسوب می‌شود که به دنبال یک روش مناسب برای برطرف کردن آن هستند.
در چنین مواقعی شما می‌توانید با مراجعه به متخصص ارتودنسی، برای درمان این حالات اقدام کنید. در ادامه به ارائه توضیحات مفصل درباره ارتودنسی دندان کودکان و فواید آن می‌پردازیم.
ارتودنسی کودکان به چه معناست؟
در ابتدا لازم است تا یک تعریف کلی از ارتودنسی کودک برای آشنایی کامل شما داشته باشیم. می‌توانیم بگوییم مجموعه اقداماتی که باعث از بین رفتن ناهنجاری‌ها و بی‌نظمی‌های موجود در دندان و فک کودک می‌شود را ارتودنسی کودکان می‌گویند. با این روش می‌توان موقعیت دندان‌ها را تغییر داد تا در محل مناسب خود قرار بگیرند.
ارتودنسی دندان کودکان می‌تواند از بروز این ناهنجاری‌ها در سال‌های آتی نیز تا حد زیادی جلوگیری کند تا فرزند شما همواره دندان‌های یکدست و مرتب داشته باشد. درمان ارتودنسی در بزرگسالی نیز انجام می‌شود؛ اما به صورت کلی انجام آن در دوره کودکی، به مراتب تأثیرگذارتر بوده و مفیدتر واقع می‌شود.
اهمیت ارتودنسی در کودکان
چنانچه شما در دوران کودکی و سنین طلایی فرزند خود، متوجه ناهنجاری‌های موجود در دندان‌ها و فک او شده و برای درمان آنها اقدام کنید، می‌توانید در مدت‌زمان به مراتب کمتری به نتیجه دلخواهتان برسید.
به صورت کلی انجام ارتودنسی در کودکان در مدت‌زمان کمتری نتیجه داده و هزینه بسیار کمتری نیز به دنبال دارد. از طرفی اغلب مشکلات جزئی و کوچک مربوط به دندان‌ها و رشد فک، از سن پایین آغاز می‌کنند. شما با شروع درمان کودکان در سن مناسب، می‌توانید از بیشتر شدن مشکلات و ناهنجاری‌ها تا حد زیادی جلوگیری کنید.
ارتودنسی پیشگیری در کودکان چیست؟
اقدامات پیشگیری متنوعی وجود دارند که باعث می‌شوند تا شما در سال‌های آتی، دندان‌های سالم، تمیز و کاملاً یکدست داشته باشید. ارتودنسی پیشگیری نیز در واقع یکی از همین اقدامات بوده که باید در سنین کودکی انجام شوند.
طبق مطالعات و تحقیقات انجام‌شده، حدود ۷۰ درصد از افراد نیاز به ارتودنسی دارند که ۴۰ درصد آنها را کودکان تشکیل می‌دهند. با انجام ارتودنسی پیشگیری در سنین طلایی کودکی، می‌توان از بروز ناهنجاری‌های مختلف برای دندان‌ها و فک در بزرگسالی جلوگیری کرد.
ارتودنسی پیشگیری را می‌توان همان ارتودنسی کودکان نیز معرفی کرد که رویکردی کاملاً مشابه دارند.
چه زمان کودکان به ارتودنسی نیاز دارد؟
بدیهی است که همه کودکان نیاز به ارتودنسی دندان ندارند، بلکه شما با مشاهده علائم و نشانه‌ها در این زمینه می‌توانید متوجه نیاز کودک خود به ارتودنسی شوید. به‌صورت کلی می‌توانیم ادعا کنیم که بروز هرگونه تغییر در موقعیت دندان‌ها و فک، حتما با ارتودنسی ارتباط دارید.
از همین رو توصیه می‌کنیم که در صورت مشاهده این حالت‌ها، حتما به دکتر ارتودنسی کودک مراجعه کنید تا معاینات لازم به‌صورت کامل انجام شوند. برخی از علائم قابل‌توجه در این زمینه به شرح زیر هستند:
- کج بودن دندان‌های دائمی کودک
- جلو زدگی یکی از فک‌ها
- وجود فاصله در بین دندان‌های جلو هنگام بستن دهان
- وجود فاصله در بین تمام دندان‌ها
- تمایل یکی از فک‌ها به سمت چپ یا راست
- افتادن دندان شیری زودتر یا دیرتر از موعد و یا عدم افتادن آن
- مکیدن انگشت بعد از ۵ سالگی و استفاده از شیشه شیر
- تماس زبان با دندان‌های جلو به‌جای سقف دهان در زمان قورت دادن غذا
- تنفس دهانی به جای نفس کشیدن از بینی
تشخیص دقیق نیاز به درمان و مشخص شدن سن مناسب برای ارتودنسی تنها از طریق و متخصص ارتودنسی کودکان انجام می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که در این زمان حتما به کلینیک و یا مطب دندان‌پزشکی مراجعه کنید تا بهترین تشخیص در بهترین زمان انجام شود.
سیم کشی دندان کودکان چه ناهنجاری‌هایی را رفع می‌کند
حال که تا حدی با ارتودنسی کودک آشنا شدیم، لازم است بدانیم که با کمک این روش می‌توانیم چه ناهنجاری‌هایی را درمان کرده و از بین ببریم. بدیهی است که ارتودنسی نیز یک روش درمانی بوده و می‌تواند بر روی چند مورد خاص تأثیر بگذارد که در این قسمت با آنها آشنا می‌شویم.
- رفع مشکل جلو زدگی و یا عقب زدگی فک
- حل کردن مشکل وجود دندان‌های اضافه در فک
- از دست رفتن دندان و به وجود آمدن فضای خالی در ردیف دندان‌ها
- کجی، نامرتبی و بی‌نظمی در بین دندان‌ها
- ترک عادت مکیدن انگشت برای کودکان
فیلم ارتودنسی دندان کودکان
در زیر یک نمونه از نتیجه ارتودنسی کودکان که توسط دکتر علیرضا خدیوی، متخصص سیم کشی دندان کودکان انجام شده است را می‌بینید. به تغییر وضعیت دندان‌های کودک در ویدیو توجه کنید.
مراحل ارتودنسی دندان کودکان
اگر بخواهیم مراحل سیم کشی دندان کودکان را موردبررسی قرار دهیم، باید دو مرحله فاز یک و فاز دو را در این زمینه معرفی کنیم.
فاز یک ارتودنسی
همان‌طور که میدانیم بهترین زمان برای ارتودنسی حدود هفت سالگی است. فاز یک ارتودنسی دقیقا مربوط به همین دوره است. در این مرحله شما باید به دکتر ارتودنسی کودکان مراجعه کنید تا وضعیت دندان‌ها مورد معاینه و بررسی قرار بگیرد. در این فاز از ارتودنسی بیشتر از فضا نگهدارها و وسیع کننده‌ها استفاده شده و نیازی به سیم‌کشی‌های ارتودنسی وجود ندارد.
فاز دوم ارتودنسی
برای تکمیل فاز یک ارتودنسی، کودکان معمولا برای پریس های ارتودنسی و یا اقدامات اضافه نیاز دارند. این اقدامات را به‌عنوان فاز دوم ارتودنسی نام‌گذاری می‌کنند. در برخی از مواقع ممکن است مراحل اولیه به اندازه کافی تأثیرگذار باشند و فرد به فاز دوم نیازی نداشته باشد. فاز دوم ارتودنسی کودکان معمولا بین ۱۰ تا ۱۴ سالگی شروع می‌شود که دندان‌های دائمی به صورت کامل درآمده باشند.
رژیم غذایی مناسب حین درمان
یکی از موضوعاتی که والدین باید درباره آن اطلاعات کافی داشته باشید و در طول ارتودنسی کودک به آن بپردازید، رعایت رژیم غذایی مناسب ارتودنسی است. رعایت این رژیم غذایی می‌تواند به درمان سریع ارتودنسی و حفظ براکت‌ها کمک زیادی کند.
چنانچه بریس‌ها شکسته شوند ممکن است دندان‌ها به جهت مختلف حرکت کرده و به صورت کلی از هدف ارتودنسی دور شوند. از همین رو توصیه می‌کنیم که در این دوره کودکان از خوردن و جویدن غذاهای سفت و یا چسبنده کاملاً خودداری کنند. ممنوعیت غذایی در این دوره به شرح زیر است.
- انواع آجیل
- یخ
- ذرت بو داده
- آب‌نبات
- آدامس
- آب‌نبات‌های جویدنی
از غذاهای مناسب و قابل‌مصرف در دوره ارتودنسی کودکان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- غذاهای نرم مانند انواع سوپ‌ها
- انواع لبنیات
- گوشت سفید و قرمز
- برنج و پاستا
- سبزیجات مختلف
- میوه
- غذاهای دریایی
مزایای ارتودنسی در سنین کودکی
در این بخش قصد داریم به‌صورت کامل با مزایا و فواید ارتودنسی آشنا شویم. شما با آشنایی با این موارد، می‌توانید تصمیم بهتری برای ارتودنسی دندان‌های فرزند خود بگیرید. برخی از مهم‌ترین مزایای این روش درمانی به شرح زیر هستند:
- سلامت دهان و دندان کودک
- افزایش اعتماد به نفس
- دوره درمان کوتاه
- کاهش هزینه های ارتودنسی نسبت به ارتودنسی در بزرگسالی
- برطرف کردن مشکلات تکلم و جویدن
- ابجاد فضا برای رشد سایر دندان ها
- جلپگیری از مشکلات گوارشی
- بهبود تنفس در کودکان
بهبود سلامت دهان و دندان کودک
میدانیم که اصلی‌ترین هدف سیم کشی دندان کودکان، مرتب و یکدست کردن وضعیت آنها و بهبود حالت فک است. همین موضوع می‌تواند باعث رفع بوی بد دهان و کاهش پوسیدگی دندان‌های کودک شود که از اصلی‌ترین مزایای ارتودنسی برای کودکان می‌باشد.
بعد از اتمام دوره درمان، کودک می‌تواند به سادگی برای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اقدام کرده تا همواره دندان‌هایی کاملاً سالم داشته باشد.
زیبایی و افزایش اعتماد به نفس
از دیگر مزایای انجام ارتودنسی کودک، می‌توان به رفع تمام ایرادات و مشکلات دندانی اشاره کرد که باعث می‌شود تا فرد در بزرگسالی، لبخندی زیبا و یکدست داشته باشد.
بسیاری از افراد به دلیل دندان‌های بی‌نظم، در بسیاری از مواقع با تمسخر اطرافیان و دوستان خود روبه‌رو هستند؛ اما ارتودنسی می‌تواند با از بین بردن این عوامل، باعث بهبود سطح اعتماد به نفس فرد شود.
کوتاه شدن دوره درمان
ارتودنسی برای کودکان در زمانی انجام می‌شود که کودک در دوره رشد خود قرار دارد. همین امر باعث می‌شود تا دندان‌ها سریع‌تر اصلاح‌شده و در وضعیت مناسب خود قرار بگیرند. در نتیجه می‌توانیم بگوییم که ارتودنسی در زمان کودکی، باعث کاهش طول دوره درمان شده و شما را در مدت‌زمان به مراتب کوتاه‌تری به نتیجه دلخواه می‌رساند.
همچنین ارتودنسی کودکان می‌تواند باعث شود تا دکتر ارتودنسی کودکان از روش‌های ساده‌تر و راحت‌تری در این زمینه بهره برده و نیاز به روش‌های سنگینی که در بزرگسالی مورداستفاده قرار می‌گیرند، نباشد.
کاهش هزینه‌های ارتودنسی
همان‌طور که اشاره کردیم، در بزرگسالی فرد نیاز به دوره درمانی طولانی‌تر و همچنین روش‌های سختتری دارد. همین موضوع باعث می‌شود تا تعداد دفعات مراجعه به پزشک نیز بیشتر شده و باعث افزایش هزینه درمان شود. پس شما برای کاهش هزینه ارتودنسی، می‌توانید به سراغ ارتودنسی کودکان رفته و از مزایای متعدد این کار بهره‌مند شوید.
رفع مشکل تکلم و جویدن
از دیگر مزایایی که ارتودنسی دندان کودکان به دنبال دارد، از بین بردن مشکلات تکلم و جویدن است. زمانی که یکی از فک‌های کودک جلوتر و یا عقب‌تر از فک دیگر باشد، مشکلات متعددی حین صحبت کردن و غذا خوردن برای او به وجود می‌آید که از طریق ارتودنسی قابل برطرف شدن هستند.
ایجاد فضا برای رشد سایر دندان‌ها
ارتودنسی با مرتب کردن دندان‌ها و برطرف کردن بی‌نظمی‌های آنها، می‌تواند فضای کافی برای رشد دندان‌ها در اختیار آنها قرار داده و تأثیر خیلی خوبی در روند رشد دندان‌های دائمی کودکان داشته باشد.
جلوگیری از بروز مشکلات گوارشی
میدانیم که جویدن غذا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در صورتی که ارتودنسی دندان‌ها به موقع و به درستی انجام شود، کودکان می‌توانند غذای خود را به مقدار کافی بجوند. این کار می‌تواند از بروز انواع مشکلات گوارشی ناشی از عدم جویدن درست و مناسب، جلوگیری کرده و تأثیر بسیار خوبی داشته باشد.
بهبود تنفس
همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز اشاره کردیم، یکی از علائم و نشانه‌های نیاز به ارتودنسی در کودکان، تنفس از دهان به جای بینی است. ارتودنسی دندان کودکان می‌تواند باعث بهبود تنفس در آنها شده و حتی خواب آرام و مناسب را نیز برای آنها به ارمغان آورد.
عواقب عدم انجام ارتودنسی برای کودکان
در قسمت‌های قبلی با میزان اهمیت و تأکید ارتودنسی کودکان آشنا شدیم و دانستیم که این کار باید در موعد مقرر انجام شود تا بهترین و بیشترین میزان تأثیر را داشته باشد. عدم انجام ارتودنسی کودک در زمان مناسب، می‌تواند عواقب سنگینی برای فرد به دنبال داشته باشد که باید با آنها آشنا شوید.
اصلی‌ترین موضوعی که در این زمینه وجود دارد، تشدید و بروز ناهنجاری‌های بیشتر در دهان و دندان کودک است. درواقع ناهنجاری‌هایی که در کودکی با ساده‌ترین روش‌ها قابل برطرف شدن بودند، در بزرگسالی و بعد از گذر کودکی، باید با سخت‌ترین روش‌های ارتودنسی برطرف شوند.
بهترین سن برای ارتودنسی کودکان
یکی از مسائلی مهمی که برای ارتودنسی دندان کودک باید به آن توجه داشته باشید، تشخیص بهترین سن برای ارتودنسی کودکان است. بدیهی است که انجام ارتودنسی در زمان مناسب، می‌تواند طول درمان و هزینه‌ها را کاهش داده و همچنین تأثیرات بیشتر و مفیدتری برای فرد به دنبال داشته باشد.
طبق توصیه افراد متخصص در این زمینه، بهترین زمان برای مراجعه به متخصص ارتودنسی کودکان، پیش از رویش دندان‌های دائمی است.
این مراجعه صرفا به معنی شروع ارتودنسی نبوده، بلکه شما با تشخیص علائم، بهتر است تا در این موقعیت به متخصص مراجعه کنید تا او با انجام معاینات موردنیاز، بهترین زمان برای شروع ارتودنسی کودک را تشخیص دهد. طبق تجربیات به‌دست‌آمده می‌توانیم بگوییم که هفت‌سالگی، مناسب‌ترین سن برای آغاز درمان است.
در ادامه می‌توانید در ویدیو زیر توضیحات دکتر خدیوی را درباره بهترین و مناسب‌ترین سن برای شروع ارتودنسی را ببینید:
در این سن دهان کودک ترکیبی از دندان‌های شیری و دائمی را به‌صورت هم‌زمان دارد. به همین دلیل بررسی و معاینه دندان‌ها در این سن کمک می‌کند تا بتوان وضعیت دهان کودک بعد از تکامل را نیز تا حدی پیش‌بینی و بهترین طرح درمان را ارائه داد.
با توجه به نوع ناهنجاری‌ها، متخصص می‌تواند در بین سنین ۷ تا ۹ سالگی و یا ۱۲ تا ۱۴ سالگی، اقدامات لازم را برای شروع درمان انجام دهد.
طول دوره درمان ارتودنسی در کودکان
یکی از بزرگ‌ترین سؤالاتی که برای والدین بعد یا قبل از ارتودنسی کودک پیش می‌آید، طول دوره درمان است. طول درمان ارتودنسی کودکان نیز دقیقا مانند بزرگسالان متفاوت بوده و به عوامل مختلف و متعددی وابسته است. برخی از این عوامل در این زمینه به شرح زیر هستند که می‌توان به آنها اشاره نمود:
- نوع و میزان مشکل به وجود آمده در دندان‌های کودک
- روند و میزان رشد کوک
- شدت مشکل دهان و فک کودک
- میزان همکاری کودک با ارتودنتیست در روند درمان
- میزان رعایت بهداشت دهان و دندان، پیش از ارتودنسی و در طول دوره درمان
تمام عوامل ذکرشده به‌علاوه نوع ارتودنسی در فاز اول و دوم، می‌توانند بر روی طول دوره درمان تأثیر زیادی بگذارند. درنهایت اتمام دوره درمان بر اساس نظر متخصص و معاینات انجام‌شده امکان‌پذیر بوده به همین دلیل باید تمام معاینات دوره‌ای را کاملاً جدی بگیرید.
هزینه ارتودنسی کودکان
در بررسی هزینه ارتودنسی کودان نمی‌توان یک مبلغ مشخص و واحد را بیان کرد، چراکه موارد مختلفی وجود دارند که می‌توانند در این زمینه تأثیر گذاشته و باعث به وجود آمدن تغییر در قیمت شوند.
آنچه واضح بوده این است که هزینه ارتودنسی کودکان به مراتب کمتر از ارتودنسی بزرگسالان است؛ اما به صورت کلی نمی‌توان یک عدد مشخص و دقیق در این زمینه اعلام کرد.
میزان ناهنجاری‌های دندان‌ها و فک‌ها، طول درمان، سن، میزان رشد کودک و … از عوامل مؤثر در این زمینه هستند که می‌توانند باعث تغییر در قیمت تمام‌شده شوند.
مراقبت‌های درمان ارتودنسی در کودکان
میدانیم که همکاری کودک با ارتودنتیست یکی از مهم‌ترین مسائل در این زمینه است که می‌تواند باعث شود تا بهترین نتیجه بعد از ارتودنسی به وجود آید.
از این مراقبت‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن در ارتودنسی اهمیت بالایی داشته و باید تعداد آن به نسبت سایر افراد بیشتر شود.
- استفاده از نخ دندان: کشیدن نخ دندان الزامی است و نباید فراموش شود.
- تغذیه مناسب: رعایت تغذیه سالم نیز می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای درنتیجه ارتودنسی داشته باشد که باید در نظر داشته باشید.
- مراجعه منظم به مطب جهت معاینات در طول دوره: جدی گرفتن جلسات معاینه نیز از مراقبت حین درمان است که باید به آن توجه داشته باشید.
دکتر ارتودنسی کودکان بهتر است یا دندان‌پزشک عمومی
چنانچه با مشاهده علائم گفته‌شده در قسمت‌های قبلی، برای معاینه دندان‌های فرزندتان به یک دندان‌پزشک کودک مراجعه کنید، به احتمال زیاد او شما را به یک متخصص ارتودنسی کودک ارجاع می‌کند.
متخصص ارتودنسی کسی است که بعد از گذراندن دوره ارتودنسی، چند سالی را درباره انواع ناهنجاری‌های دهان و دندان مطالعه کرده است. این شخص می‌تواند هنگام معاینه دهان و دندان‌های فرد، تمام جوانب را در نظر گرفته و بهترین نتیجه را به ارمغان آورد.
نقش والدین در روند درمان ارتودنسی کودک
قطعا در پروسه درمان ارتودنسی، والدین نقش موثر و کمک کننده‌ای دارند و دانستن نکات و ارائه آنها، به کودکان در رعایت اصول ارتودنسی کمک خواهد کرد.
این موارد شامل نکات زیر است:
- ارائه دادن اطلاعات و آگاهی: علاوه بر پزشک، والدین هم باید کل فرایند درمان را به خوبی برای فرزندشان توضیح دهند و تمام نگرانی‌های او را رفع نماید.
-
در انتخاب غذا به آنها کمک کنید: باید مراقب باشید که فرزندتان از غذاهای چسبنده و سفت، مانند آدامس، میوه‌های خشک، شکلات، آب‌نبات‌ها، آجیل، ذرت بوداده و.. استفاده نکنند.
- رعایت دقیق بهداشت و دهان: به انها اموزش دهید و عادتشان دهید که به درستی و بعد از هر وعده غذایی از مسواک و نخ دندان استفاده کنند.
-
حس مثبت دهید: به طور طبیعی بسیاری از والدین نسبت به ارتودنسی حس مثبتی دارند، اما مهم است به یاد داشته باشید که نگرش‌های ما مسری هستند.
سؤالات متداول
در ادامه به پرسش های پرتکرار شما در مورد ارتودنسی دندان کودکان پاسخ می‌دهیم.
آیا ارتودنسی می‌تواند مشکلات تنفسی را برطرف کند؟
منظم شدن موقعیت دندان‌ها و فک‌ها، باعث بهبود مشکلات تنفسی و آپنه خواب شده و به همین دلیل کودک می‌تواند خواب راحت‌تری نیز داشته باشد.
ارتودنسی متحرک می‌تواند گزینه مناسبی برای کودکان باشد؟
تشخیص این موضوع تا حد زیادی بر عهده ارتودنتیست بوده، اما به‌صورت کلی می‌توانیم بگوییم که ارتودنسی متحرک برای کودکان توصیه نشده و اغلب برای نوجوانان و بزرگسالان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
آیا امکان حساسیت کودکان به بریس های ارتودنسی وجود دارد؟
بله به‌صورت کلی برخی از افراد به بعضی فلزات مانند نیکل حساسیت دارند، از همین رو باید به‌جای بریس های فلزی، از مواد دیگری در این زمینه استفاده کنند.
آیا مراحل ارتودنسی برای کودکان دردناک است؟
نمی‌توان گفت که استفاده از بریس های ارتودنسی برای کودکان دردناک بوده، اما به‌طورقطع با احساس ناراحتی همراه است. حتی بزرگسالان نیز در چند روز ابتدایی، با احساس ناراحتی درگیر هستند تا به مرور زمان به این بریس ها عادت کنند. مصرف استامینوفن برای کودکان در این زمینه مفید بوده و می‌تواند باعث تسکین درد آنها شود.
استفاده از ریتینر در ارتودنسی کودکان نیز لازم است؟
تشخیص این موضوع بر عهده ارتودنتیست اطفال است، اما به‌صورت کلی اغلب کودکان بین ۱۸ تا ۳۶ ماه باید از این نگه‌دارنده‌ها استفاده کنند. توصیه می‌کنیم که این مراقبت‌ها را مطابق با تجویز پزشک انجام دهید تا در نهایت، بیشترین میزان رضایت را از دندان‌های خود داشته باشید.
داشتن دندان‌های یکدست و سالم و خط لبخندی جذاب، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در زیبایی چهره افراد داشته باشد. یکی از اقدامات مؤثر در این زمینه، ارتودنسی کودکان است. سیم کشی دندان کودکان باید در سنین طلایی انجام شود تا تأثیر فوق‌العاده‌ای به دنبال داشته باشد.
در بخش‌های قبلی با مزایای ارتودنسی دندان کودکان و همچنین عواقب انجام ندادن این کار تا حد زیادی آشنا شدیم. همچنین به بررسی روش‌های مراقبتی در این دوره نیز پرداختیم.
شما می‌توانید برای اصلاح درمان ناهنجاری های کودکانتان به مطب دکتر علیرضا خدیوی متخصص ارتودنسی میرداماد، مرکز و شرق تهران مراجعه کنید.
