رویش دندان در نوزادان یکی از مهم‌ترین مراحل رشد آن‌ها محسوب می‌شود. این مرحله اغلب بین ۳ تا ۷ ماهگی نوزاد آغاز می‌شود. در طی رویش دندان، نوزادان علائم مختلفی را تجربه می‌کند که می‌تواند منجر به بی‌قراری آن‌ها شود. والدین در این مرحله در صورت آگاهی از علائم دندان درآوردن می‌توانند با آرامش بیشتری در کنار کودک باشند. در این مطلب به بررسی علائم دندان درآوردن کودک، زمان و مراحل آن می‌پردازیم.
زمان دندان در آوردن نوزاد
در صورتی که والدین از زمان دندان درآوردن نوزاد آگاه باشند می‌توانند مراقبت‌های بیشتری را برای نوزاد فراهم کنند. در واقع آغاز رشد دندان نوزاد اغلب از ۳ ماهگی تا ۷ ماهگی است.
البته این زمان هم مانند زمان رویش دندان دائمی در بین نوزادان مختلف متفاوت است و به وراثت کودک بستگی دارد. بدین معنا که اگر رشد کودک سریع باشد علائم دندان درآوردن کودک از سه ماهگی نمایان می‌شود. این زمان برای برخی نوزادان می‌تواند از ۱۲ ماهگی هم شروع شود.
دندان درآوردن نوزاد با درد و بی‌قراری بسیار همراه است. زیرا منجر به تب کودک شده و به دلیل شکافته شدن لثه درد بسیاری دارد. در صورتی که زمان دندان در آوردن نوزاد تا ۱۸ ماهگی به تاخیر بیفتد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. زیرا ممکن است منجر به مشکلاتی در فک و صورت شود.
مراحل دندان درآوردن نوزاد
دندان درآوردن نوزادان از دندان‌های شیری پایینی آغاز می‌شود. احتمال دارد که نخستین علائم دندان درآوردن کودک با سفیدی زیر لثه مشخص شود. از مرحله نیش زدن دندان تا زمانی که دندان بیرون بیاد ۲ ماه طول می‌کشد.
البته در برخی نوزادان هم ممکن است رویش دندانشان از بالا آغاز شود. اما به صورت کلی رشد نخستین دندان از دندان‌های جلویی لثه پایین آغاز می‌شود. سپس با گذشت ۴ تا ۸ هفته از رویش این دندان‌ها، دندان‌های جلو در وسط و قسمت‌های جانبی لثه بالا رشد می‌کنند.
در ادامه به بررسی کامل مراحل دندان در آوردن نوزاد می‌پردازیم.
| نوع دندان | سن نوزاد |
| اولین دندان‌های پیشین پایینی (مرکزی) | ۵ تا ۷ ماهگی |
| دندان‌های پیشین بالایی | ۶ تا ۸ ماهگی |
| دندان‌های پیشین جانبی بالا | ۹ تا ۱۱ ماهگی |
| دندان‌های پیشین جانبی پایین | ۱۰ تا ۱۲ ماهگی |
| دندان‌های آسیای اول شیری فک پایین و بالا | ۱۲ تا ۱۶ ماهگی |
| دندان‌های نیش در عقب دهان | ۱۶ تا ۲۰ ماهگی |
| دندان‌های آسیای دوم | ۲۰ ماهگی به بعد |
در ادامه عکس مراحل دندان درآوردن نوزاد را آورده‌ایم:
علائم دندان درآوردن نوزاد
رشد دندان در کودک با نشانه‌های مختلفی همراه است. به نقل از سیستم سلامت و بهداشت ملی انگلستان از نخستین علائم دندان درآوردن کودک می‌توان به قرمزی و التهاب لثه اشاره کرد. علاوه بر این لکه‌های سفیدی هم زیر لثه نمایان می‌شوند. در ادامه عکس لثه نوزاد هنگام دندان درآوردن را مشاهده می‌کنید.
علائم دندان درآوردن در نوزادان مختلف متفاوت است. در برخی ممکن است علائم همزمان با رویش دندان ظاهر شوند. در برخی دیگر اما از چند روز قبل تغییرات خلق و خو آغاز می‌شود. در ادامه به بررسی رایج‌ترین علائم دندان درآوردن نوزاد می‌پردازیم:
- گریه کردن و نق زدن مداوم
- بی‌قراری
- خارش لثه
- تحریک‌های پوستی در اطراف دهان به دلیل آبریزش زیاد دهان
- چکیدن آب از دهان نوزاد
- کاهش وزن
- تمایل به گاز گرفتن اشیا
- تورم و قرمزی گونه‌ها
- بی‌خوابی نوزاد
- غذا نخوردن به دلیل احساس درد در لثه
- مالیدن مداوم صورت خود
- تمایل به مکیدن انگشت دست و اشیا
- تمایل به گرفتن گوش خود
- دست بردن بخیلی زیاد به داخل دهان
- احساس درد و به‌هم پیچیدن در حین غذا خوردن
- رفلاکس‌های شدید
- کولیک یا قولنج نوزاد
برای کمتر اذیت شدن نوزاد هنگام دندان درآوردن چکار کنیم؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم، دندان درآوردن نوزاد با درد و بی‌قراری بسیاری همراه است. اما والدین می‌توانند با انجام برخی کارها به کاهش درد نوزاد کمک کنند. در ادامه به معرفی این راهکارها می‌پردازیم.
از دندان‌گیر سرد استفاده کنید
ماساژ دادن لثه با دندان‌گیر سرد یکی از راهکارهای موثر در کمک به کاهش درد رویش دندان نوزاد است. رویش دندان منجر به درد و خارش در لثه می‌شود بنابراین ماساژ دادن لثه با دندان‌گیر سرد می‌تواند به تسکین درد نوزاد کمک کند. به این منظور دندان‌گیر را چند ساعت در یخچال بگذارید تا خنک شود. سپس به آرامی با دندان‌گیر، لثه نوزاد را ماساژ دهید.
غذای خنک به کودک دهید
غذای خنک هم می‌تواند تسکین درد و التهاب لثه نوزاد در زمان دندان درآوردن کمک کند. اما نکته مهم این است که پیش از گذاشتن غذا در دهان نوزاد از خنک شدن آن مطمئن شوید.
لثه نوزاد را با دست ماساژ دهید
یکی دیگر از روش‌های تسکین دهنده درد نوزاد در زمان رویش دندان، ماساژ دادن لثه با دست است. به این منظور ابتدا دستتان را به خوبی بشویید. سپس به آرامی با یکی از انگشتان لثه نوزاد را ماساژ دهید.
از مسکن استفاده کنید
در صورت بی‌قراری بیش از حد کودک در زمان رویش دندان حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در این شرایط ممکن است پزشک از داروهای مسکن مانند شربت استامینوفن برای تسکین درد کودک استفاده کند. نکته بسیار مهم این است که حتما از داروها با توجه به دستور تجویز پزشک استفاده کنید.
مواد غذایی مناسب برای کودکانی که در حال دندان درآوردن هستند
تغذیه مناسب در زمان رویش دندان کودک نقش بسیار مهمی در کاهش درد و تقویت رشد ایفا می‌کند. بهترین غذاها در این زمان غذاهای سرشار از ویتامین دی، کلسیم و فسفر هستند. این مواد به رشد و استحکام دندان‌ها کمک می‌کنند. همچنین باید حتما دقت کنید غذاهایی که برای کودک آماده می‌کنید نرم و خنک باشند که هنگام خوردن آن‌ها اذیت نشوند.
در ادامه لیستی از غذاهای مناسب زمان دندان درآوردن نوزاد را معرفی می‌کنیم:
- سیب‌زمینی پخته
- کدو حلوایی پخته
- سوپ مرغ
- آبگوشت
- پوره میوه و سبزیجاتی مانند هویج پخته یا سیب
- متست
- تخم مرغ
سوالات متداول
ممکن است در رابطه با رویش دندان نوزاد سوالات مختلفی برایتان پیش بیاید. در ادامه به چند مورد از رایج‌ترین این سوالات پاسخ می‌دهیم.
آیا هنگام دندان درآوردن نوزادان اسهال می‌شوند؟
ممکن است در زمان رویش دندان نوزاد دچار اسهال شود. اسهال نوزاد ممکن است بین ۲ تا ۳ روز طول بکشد. اما در صورتی که بیش از ۳ روز طول کشید حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آیا دندان درآوردن موجب تب نوزاد می‌شود؟
تب یکی از رایج‌ترین علائم دندان درآوردن نوزاد است. این علامت چند روز قبل از شروع به نیش زدن دندان شروع شده و پس از رویش دندان بهبود پیدا می‌کند. در صورتی که نوزاد در زمان نیش زدن دندان دچار تب خفیف (تا ۳۸ درجه) شد جای نگرانی نیست. اما در صورتی که همزمان با تب، نوزاد دچار اسهال هم شده و تا چند روز این علائم ادامه پیدا کنند باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
آیا ارتباطی بین هوش نوزاد و زمان دندان دراوردن وجود دارد؟
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که نوزادانی که هوش بالاتری دارند زودتر دندان درمی‌آورند. اما واقعیت این است که سرعت و سن نیش زدن دندان نوزاد به ژنتیک و عوامل فیزیولوژیکی نوزاد بستگی دارد. این زمان بسته به نوزاد از سه ماهگی تا ۱۸ ماهگی متفاوت است و به هوش او ربطی ندارد.
رنگ مدفوع نوزادان در زمان دندان درآوردن چه تغییری می‌کند؟
تغییر رنگ و قوام مدفوع یکی از علائم دندان درآوردن نوزاد است. در دوره رویش دندان به دلیل افزایش بزاق دهان، مدفوع نوزاد شل‌تر شده و رنگ آن سبز مایل به زرد می‌شود. این تغییرات باید پس از گذشت زمان و با داشتن تغذیه مقوی برطرف شوند. اما در صورتی که تغییرات مدفوع با علائم دیگری مانند تب یا استفراغ همراه بود حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.
در این مطلب به بررسی زمان، مراحل و علائم دندان دراوردن نوزاد پرداختیم. در صورتی که در این مرحله از رشد کودک متوجه علائم غیرطبیعی یا وخامت حال نوزاد شدید حتما به پزشک اطفال یا دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
کلینیک دندانپزشکی دکتر خدیوی خدمات دندانپزشکی کودکان را به بهترین شکل ارائه می‌دهد. در صورت نیاز می‌توانید به راحتی نوبت خود را تنظیم کنید.
