پوسیدگی دندان در ارتودنسی مشکلی است که حین درمان با ارتودنسی به وجود می‌آید. هنگامی که ارتودنسی انجام میشود، جهت و شکل دندان‌ها تغییر می‌کند و این شرایط می‌تواند منجر به تغییر محیط دهان و بهبود شرایط برای رشد باکتری‌ها شود. این باکتری‌ها می‌توانند به سطح دندان‌ها چسبیده و پوسیدگی ایجاد کنند.
در این مقاله ضمن بررسی پوسیدگی دندان در ارتودنسی، عوامل و علائم پوسیدگی دندان در ارتودنسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آیا پوسیدگی دندان در ارتودنسی شایع است؟
پوسیدگی دندان در ارتودنسی یک بیماری مزمن و پیشرفته در دندان هاست که به واسطه فرآیند تخریب و آسیب به ساختار دندان‌ها در حین یا بعد از ارتودنسی ایجاد میشود.
این بیماری ناشی از ترکیب عوامل مختلفی است که شامل تجمع باکتری‌ها، اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها و تاثیر عوامل محیطی مانند تغذیه نامناسب و عدم رعایت بهداشت دهان است. انواع پوسیدگی دندان شامل تخریب لایه‌های مختلف دندان مثل لایه مینایی (مینا)، لایه دندانی (دنتین) و به صورت پیشرفته‌تر ممکن است به لایه عصبی دندان (پالپ) نیز گسترش یابد. این موضوع می‌تواند به درد و حساسیت، عفونت دندان و در برخی از موارد به از دست دادن دندان منجر شود.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در ارتودنسی مهم است که به بهداشت دهانی خود توجه کنید و دندان‌ها و براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی را به طور منظم و با دقت تمیز کنید. استفاده از مسواک نرم و کشیدن نخ دندان می‌تواند به کاهش تجمع غذا و باکتری‌ها در قسمت‌های مختلف دهان کمک کند. همچنین، رعایت رژیم غذایی سالم و محدودیت در مصرف غذاهای شیرین و با قند بالا نیز می‌تواند در کاهش خطر پوسیدگی دندان در ارتودنسی موثر باشد.
عوامل پوسیدگی دندان در ارتودنسی چیست؟
همیشه قبل از نصب بریس های ارتودنسی، اقدامات لازم برای رفع انواع پوسیدگی های دندان انجام می شود تا در حین ارتودنسی کمترین مشکل برا فرد پیش بیاید. اما چون مدت زمان ارتودنسی طولانی است، قرار گرفتن بریس در مدت طولانی ممکن است باعث پوسیدگی دندان شود که دلایل آن را در ادامه بررسی کرده ایم.
برخی از عواملی که می‌توانند به پوسیدگی دندان در ارتودنسی منجر شوند، عبارتند از:
۱. دسترسی محدود به بخش‌های مختلف دهان
براکت‌های ارتودنسی می‌توانند دسترسی به برخی از مناطق دهان را محدود کنند. این محدودیت دسترسی، سبب دشوارتر شدن روند پاکسازی این بخش‌ها می شود و در نتیجه، باعث ایجاد تجمع غذا و باکتری در این مناطق می‌گردد.
۲. تغییرات در رژیم غذایی
در طول درمان ارتودنسی ممکن است رژیم غذایی شما بر اساس دستورات دندانپزشک تغییر کند. مصرف بیش از حد غذاهای شیرین و قندی می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
۳. عدم رعایت دستورات دندانپزشک
در روند انجام ارتودنسی، دندانپزشک راهکارها و دستورالعمل‌هایی را برای کمک به حفظ سلامت دندان‌ها به شما ارائه می‌دهد. عدم رعایت این دستورات، ممکن است سبب وارد شدن آسیب به دندان‌ها و پوسیدگی آن‌ها شود.
علائم پوسیدگی دندان در ارتودنسی
علائم پوسیدگی دندان در ارتودنسی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و بستگی به شدت و مرحله پوسیدگی دارد.
علائم پوسیدگی دندان در ارتودنسی شامل موارد زیر است:
۱. درد دندان
اگر دندان‌هایی که درمان ارتودنسی روی آن‌ها انجام میشود دچار پوسیدگی شوند، ممکن است درد و تحریک در این مناطق احساس شود. احساس درد در پوسیدگی دندان بسیار رایج است. وقتی پوسیدگی در دندان رخ می‌دهد، لایه‌های خارجی دندان که شامل مینای دندان است، تخریب شده و باکتری‌ها و اسیدهای تولید شده توسط آن‌ها به لایه داخلی دندان که شامل لایه های مختلف است، نفوذ می‌کنند. این موضوع باعث تحریک عصب دندان شده و احساس درد را به وجود می‌آورد.
درد پوسیدگی دندان ممکن است حاد یا مزمن باشد. درد حاد معمولا به صورت لحظه‌ای احساس میشود و در واکنش به تحریک‌هایی مانند خوردن یا نوشیدن غذاهای گرم، سرد، شیرین یا ترش تشدید میشود. درد مزمن نیز به صورت مداوم یا تکراری در طول روز احساس میشود.
۲. حساسیت
پوسیدگی دندان می‌تواند باعث حساسیت دندان به غذاهای گرم یا سرد و طعم‌های ترش و شیرین شود. لایه دندان شامل مجراهای کوچک حساس است این مجراها به طور مستقیم به عصب دندان متصل هستند و وقتی باکتری‌ها یا اسیدها به آن‌ها نفوذ می‌کنند، عصب را تحریک کرده و حساسیت ایجاد می‌کنند.
۳. تغییر رنگ دندان
در پوسیدگی دندان، تغییر رنگ دندان به دلیل آسیب و تخریب کیفیت دندان اتفاق می‌افتد. در ابتدا، لایه بیرونی دندان آسیب می‌بیند و این روند، قابل بازگشت نیست. بخش‌های دیگر تشکیل‌دهنده دندان که شامل عاج است، به تدریج کاهش می‌یابد. در حین این فرآیند، زمینه‌ای برای تغییر رنگ دندان ایجاد میشود. این عوامل ممکن است شامل تغییر رنگ دندان به زرد، قهوه‌ای، سیاه یا حتی سفید باشد.
به طور کلی، دلایل تغییر رنگ در پوسیدگی دندان شامل موارد زیر میشود:
- تجمع سریع باکتری‌ها در دندان آسیب دیده.
- نفوذ لایه‌های درونی به عاج دندان که به علت ضعف ساختار دندان از بیرون، ایجاد میشود.
- اکسیداسیون مواد مغذی در لایه پوسیده دندان.
- استفاده از مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگ‌دار برای مدت زمان طولانی که می‌تواند رنگ دندان را تغییر دهد.
تغییر رنگ دندان می‌تواند به شکل موقت یا دائمی باشد و در برخی موارد ممکن است احتیاج به روش‌های کاشت دندان یا اجرای پروتز دندانی داشته باشد. به همین دلیل، حفظ بهداشت منظم دهان و دندان و مراقبت از آن‌ها به عنوان یک راهکار مهم برای جلوگیری از پوسیدگی و تغییر رنگ دندان محسوب میشود.
۴. شکستگی دندان
در صورت پوسیدگی شدید، دندان ممکن است شکسته شود یا قسمتی از آن شکافته شود. شکستگی دندان بر اثر پوسیدگی دندان به علت ضعف ساختار دندان و تخریب بافت دندان رخ می‌دهد. پوسیدگی دندان، یک فرآیند تخریبی است که به واسطه باکتری‌ها و تولید اسید توسط آن‌ها، بافت سخت دندان را تخریب می‌کند. این بافت شامل لایه‌های مینایی و داخلی دندان است.
۵. بوی بد دهان
پوسیدگی یا عفونت دندان می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. این بوی بد معمولا ناشی از باکتری‌های موثر در پوسیدگی دندان است. این باکتری‌ها باقیمانده غذا را تجزیه می‌کنند و در نهایت اسید تولید می‌کنند. این اسید باعث خراشیده شدن لایه مینای دندان میشود و به پوسیدگی دندان منجر میشود.
باقیمانده غذا در داخل دهان و فرآیند تجزیه آن‌ها منجر به تولید اسید میشود. اسیدهای تولید شده ضمن ایجاد خراشیدگی در مینای دندان، می‌توانند باعث ازبین رفتن باکتری‌های مفید در دهان فرد شوند.
مراحل پوسیده شده دندان
پوسیدگی دندان از طریق مراحل زیر اتفاق می‌افتد:
- تشکیل پلاک: باکتری‌ها در دهان تجمع می کنند و روی سطح دندان تشکیل پلاک می‌دهند.
- تخریب مینای دندان: باکتری‌ها با مصرف قند و نمک‌ها تولید اسیدها را آغاز می‌کنند، که باعث تخریب لایه‌های بیرونی مینای دندان می‌شوند.
- نفوذ به لایه داخلی: اگر پوسیدگی ادامه یابد، باکتری‌ها و اسیدها وارد لایه داخلی دندان یعنی لایه عصبی دندان می‌شوند. این مشکل، باعث ایجاد حساسیت و درد در دندان میشود. این فرآیند می‌تواند به شکستگی دندان منجر شود.
شکستگی دندان در پوسیدگی دندان ممکن است به علت ضعف و تخریب بافت دندان یا وارد شدن ضربه به دندان رخ دهد. همچنین، به علت ضعف ساختار دندان ناشی از پوسیدگی، دندان ممکن است در برابر فشارهای معمولی ضعیف شود و در نتیجه شکسته شود.
پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی
پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی می‌تواند به علت برخی عوامل بیماری‌زا و تغییرات در دهان رخ دهد.
در زیر برخی از عوامل احتمالی را بررسی می‌کنیم:
عدم رعایت دستورات دندانپزشک
پس از ارتودنسی باید دستورات دندانپزشک به طور کامل رعایت شود؛ از جمله ممنوعیت مصرف غذاهای سخت، مصرف قند و نوشیدنی‌های دارای قند زیاد و تمیز کردن صحیح دندان‌ها و تجهیزات ارتودنسی. عدم رعایت دستورات به منظور حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از تشکیل پلاک می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود.
تغییر سطح نظافت
ارتودنسی می‌تواند باعث دشواری در دسترسی به برخی مناطق دهان شود. در نتیجه، برخی مناطق دهان که قبلا قابل دستیابی بودند، به خوبی تمیز نمی‌شوند و احتمال پوسیدگی در این مناطق افزایش می‌یابد.
تغییر در ترشح بزاق
استفاده از درمان ارتودنسی برای از بین بردن ناهنجاری‌های دندان می‌تواند باعث تغییر در ترشح بزاق شود. کاهش ترشح بزاق می‌تواند باعث کاهش قدرت بزاق در حفظ سلامت دهان و جلوگیری از رشد باکتری‌ها میشود.
افزایش مصرف نوشیدنی‌های شیرین
بعضی افراد پس از ارتودنسی، به دلیل احساس درد یا به منظور خنک‌کردن دهان، به مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های شیرین روی می‌آورند. قند بیش از حد موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود.
نظافت نامناسب ارتودنسی
اگر هنگام درآوردن سیم‌های ارتودنسی یا شستشوی آن رعایت نکنید و این اقدام را به درستی انجام ندهید، پلاک و باکتری‌ها می‌توانند روی سطح ارتودنسی جمع شده و پوسیدگی را تسریع کنند.
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی، تمیز کردن صحیح طبق دستور دندانپزشک و ملاقات مرتب با دندانپزشک جهت ارتودنسی صورت پذیرد.
آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان میشود؟
ارتودنسی به خودی خود دلیل مستقیمی برای پوسیدگی دندان نیست. اما کسانی که از ارتودنسی استفاده می‌کنند، باید به نکات مراقبت از دندان اهمیت بیشتری بدهند و به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنند. رعایت منظم بهداشت دهانی و استفاده از مسواک و نخ دندان حداقل دوبار در روز توصیه میشود. مراقبت های ارتودنسی و سیم کشی دندان نیز می‌تواند از تجمع رسوبات و پلاک در اطراف دندان‌ها پیشگیری کند.
عواملی مانند بهداشت دهانی نامناسب، مشکلات تغذیه نامناسب و مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های شیرین و دارای قند بالا و آسیب به لثه و بافت نرم آن می‌تواند سبب پوسیدگی دندان در ارتودنسی شود. بنابراین، برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی، باید به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنید و راهنمایی‌هایی که ارتودنتیست شما در این زمینه به شما می‌دهد را رعایت کنید.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی پوسیدگی دندان در ارتودنسی، علائم و روش‌های پوسیدگی دندان در ارتودنسی پرداختیم. شما می‌توانید برای معاینه، آگاهی از شرایط کشیدن دندان در ارتودنسی و مراقبت‌های بهداشتی در هنگام ارتودنسی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به مطب دکتر خدیوی مراجعه فرمایید.
