برای شما هم این سوال پیش امده که کراس بایت چیست؟ کراس بایت دندان یکی از مشکلاتی است که در اثر ناهمترازی دندان‌های بالا و پایین رخ می‌دهد. این مشکل، خود می‌تواند زمینه ساز مشکلات دیگری نیز باشد. به همین دلیل است که درمان آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
اگر می‌خواهید بدانید که کراس دندان چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به این سوال و دیگر سوالات شما درباره کراس بایت پاسخ دهیم.
کراس بایت چیست؟
کراس بایت (Crossbite) یکی از انواع مشکلات دهان و دندان است که در آن، در هنگام بسته شدن دهان دندان‌های بالا و پایین به طور درست با یکدیگر تماس پیدا نمی‌کنند. این حالت به چند شکل ایجاد میشود. مثلا دندان‌های عقب در فک بالا، ممکن است عقب‌تر از دندان‌های پشتی فک پایین قرار بگیرند. یا اینکه دندان‌های جلویی فک بالا، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند.
این ناهنجاری فکی ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، مشکلاتی در رشد دندان‌ها، عدم تطابق بین فک‌ها و یا عادات غلط در دوران کودکی رخ دهد. این مشکل می‌تواند سبب بروز مشکلات دیگری نیز در افراد شود که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. تشخیص نوع کراس بایت و روش درمان آن، معمولا توسط دندانپزشک انجام میشود.
کراس بایت دندان چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
کراس بایت دندان یک نوع مشکل اورتوپدیک دهانی به شمار می‌آید که می‌تواند عوارض مختلفی را برای افراد به دنبال داشته باشد.
در ادامه مهمترین مشکلاتی که به دلیل این عارضه ایجاد می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
مشکلات جویدن غذا
کراس بایت دندان می‌تواند منجر به مشکلاتی در جویدن غذا شود. زمانی که دندان‌های بالا و پایین در جای درست خود قرار نگیرند، میزان کارایی آن‌ها در جویدن غذا کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند ناتوانی در خرد کردن غذا و در نتیجه، دشواری در بلعیدن و هضم صحیح غذا شود.
مشکلات لثه و بافت‌های دهان
کراس بایت دندان می‌تواند باعث ایجاد فشار زیادی بر روی لثه‌ها و بافت‌های دهانی شود. این مشکل منجر به التهاب، خونریزی، تورم و ناراحتی در این نواحی میشود. همچنین فشار طولانی مدت می‌تواند باعث سایش غیرطبیعی دندان‌ها شود.
مشکلات ظاهری
یکی از مهمترین مسائلی که در اثر مشکلات مال اکلوژن دندان ایجاد میشود، ظاهر نامناسب است. این عارضه می‌تواند تاثیر زیادی بر ظاهر و صورت شخص داشته باشد.
قرارگیری نامناسب دندان‌ها می‌تواند باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها، تنگی کام، فرم نامناسب لبخند و حتی تغییر در لب‌ها و عضلات صورت شود. به همین دلیل است که درمان‌های مختلف مانند درمان کراس بایت با ارتودنسی برای بهبود ظاهر افراد توصیه میشود.
مشکلاتی در تلفظ کلمات
این عارضه می‌تواند توانایی افراد در تلفظ کلمات را تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که دندان‌های بالا یا پایین به طور نامناسب قرار می‌گیرند، ممکن است تلفظ برخی از صداها و حروف مشکل شود. به طور معمول در این حالت، صداهایی مانند “س”، “ش”، “ز” و “ژ” ممکن است به درستی تلفظ نشوند.
مشکلات فک و تنفس
مشکل کراس بایت باعث ایجاد ناهماهنگی در عملکرد فک‌ها و عضلات صورت میشود. این مشکل، منجر به درد فک، سفتی عضلات صورت، درد در نواحی سر و گردن و مشکلاتی در باز و بسته کردن دهان شود. همچنین این ناهنجاری می‌تواند مشکلاتی را در تنفس افراد و به خصوص کودکان ایجاد کند.
در صورتی که از این مشکلات رنج می‌برید، بهتر است با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا روش‌های مناسب جهت درمان مورد بررسی قرار بگیرند. با درمان مشکل کراس بایت دندان، همه این مشکلات حل می‌شوند.
انواع مدل‌های کراس بایت
کراس بایت انواع مختلفی دارد که به طور کلی، به سه نوع اصلی تقسیم میشود: کراس بایت خلفی یا عقبی، قدامی یا جلویی و گونه‌ای (یک طرفه و دو طرفه).
در ادامه به بررسی انواع مدل‌های کراس بایت می‌پردازیم.
۱. کراس بایت خلفی (Posterior Crossbite)
در این نوع کراس بایت، دندان‌های عقبی فک بالا در پشت دندان‌های عقبی فک پایین قرار می‌گیرند. این مشکل ممکن است در یک یا چند دندان ایجاد شود.
اگر میپرسید علت ایجاد کراس بایت خلفی چیست، باید بگوییم که این مشکل معمولا به دلیل رشد نامناسب یک یا هر دو فک، تغییراتی در رشد دندان‌ها یا عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد.
در صورت عدم درمان کراس خلفی، ممکن است مشکلات دیگری مانند تغییر شکل چهره و تغییراتی در رشد دندان‌ها رخ دهد.
۲. کراس بایت قدامی (Anterior Crossbite)
در این نوع کراس بایت، دندان‌های جلویی فک بالا، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند. این مشکل نیز مانند کراس خلفی تحت تاثیر عواملی مانند ژنتیک، رشد نامناسب فک‌ها و … ایجاد میشود. کراس بایت قدامی یکی از رایج‌ترین انواع کراس بایت است و اگر با این عارضه مواجه شدید، حتما باید برای درمان کراس قدامی اقدام کنید.
۳. کراس بایت گونه ای (یک طرفه و دو طرفه)
در کراس بایت گونه ای، دندان‌های بالا از دو طرف، در سمت داخل دندان های پایین قرار می‌گیرند. همچنین در برخی از موارد، دندان‌های بالا در یک طرف یا دو طرف، همتراز با دندان‌های پایین نیستند و به گونه‌های فرد نزدیک می‌شوند. این نوع کراس معمولا بسیار کم اتفاق می‌افتد، اما یکی از انواع شدید این ناهنجاری به شمار می‌آید.
کراس گونه‌ای شامل دو نوع کراس بایت یک طرفه (Unilateral Crossbite) و کراس بایت دو طرفه (Bilateral Crossbite) است. اگر در یک طرف این مشکل وجود داشته باشد، به آن کراس بایت یک طرفه می‌گویند و زمانی که در هر دو طرف رخ دهد، نام این مشکل کراس بایت دو طرفه خواهد بود.
هر دو نوع کراس بایت دو طرفه و یک طرفه تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند و ریشه این مشکلات بیشتر به رشد مناسب فک‌ها یا ژنتیک بازمی‌گردد.
علت ایجاد عارضه Cross Bite چیست؟
حال که متوجه شدید کراس بایت چیست، لازم است دلایل ایجاد آن را هم مرور کنیم. عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند روی ایجاد کراس بایت دندان تاثیر داشته باشند. مهمترین عوامل عبارتند از:
مکیدن انگشت شست
یکی از عادت‌های بد کودکی، مکیدن انگشت شست است که باعث بی نظمی در رشد دندان‌ها شده و موجب ایجاد کرایس بایت گونه ای، خلفی یا قدامی شود.
تنفس دهانی
در زمان تنفس از بینی، زبان هیچ فشاری به کام وارد نمی‌کند اما در حین تنفس از طریق دهان، لوزه‌ها متورم شده و زبان تحریک خواهد شد؛ به این ترتیب، به سقف دهان فشار می‌آورد که در این صورت، احتمال ایجاد کراس وجود خواهد داشت.
ژنتیک
مهمترین و اصلی‌ترین علت کراس بایت در دندانپزشکی، عوامل ژنتیکی و ارثی است. اگر والدین کودک با این مشکل مواجه باشند، به احتمال زیاد فرزند آن‌ها هم چنین مشکلی را تجربه خواهد کرد.
کوچک ماندن فک
در صورتی که فک بیمار از حالت استاندارد کوچکتر باشد، فضای کافی برای رشد درست دندان‌ها در کنار هم وجود نخواهد داشت و در نتیجه، دندان‌ها به حالت بی نظم و بهم ریخته رشد می‌کنند.
بزرگ شدن لوزه سوم
کودکانی که لوزه سوم آن‌ها بزرگ باشد، ناچارند از راه دهان نفس بکشند و همین موضوع، کراس بایت را به دنبال خواهد داشت.
تاخیر در رویش دندان ها
گاهی اوقات دندان‌های شیری کودک، دیرتر از حالت نرمال میریزند یا دندان‌های دائمی، کمی دیرتر بیرون می‌آیند. در چنین شرایطی، امکان ایجاد کراس بایت دندان وجود خواهد داشت.
انواع روش‌های درمان کراس بایت
انتخاب روش درمان بیشتر بر اساس نوع مشکل انجام میشود. روش‌های مختلف درمان کراس شامل استفاده از الاینر، اکسپندر، ارتودنسی ثابت و متحرک و عمل جراحی است. دندانپزشک پس از بررسی وضعیت دندان‌ها، با استفاده از تجهیزات و روش درمانی مناسب، به حل مشکل Cross bite می‌پردازد.
در ادامه مهم ترین تجهیزات و روش‌های درمان را بررسی می‌کنیم.
استفاده از الاینر (Aligner)
در این روش، با استفاده از وسایلی به نام الاینر (به معنای همترازکننده)، دندان‌ها به سمت جایگاه درست و مطلوب هدایت می‌شوند. الاینرها با کمک نیروهایی که به دندان‌ها اعمال می‌کنند، مکان آن‌ها را تغییر می‌دهند. این وسایل ممکن است به طور مداوم تغییر کنند تا به تدریج وضعیت دندان‌ها را بهبود دهند.
استفاده از اکسپندر (Expander) در درمان کراس بایت
اکسپندرها یا وسیع کننده‌ها (مانند پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام)، درمانی برای انواعی از Cross bite هستند که به دلیل تنگی فک‌ها و در نتیجه قرارگیری نادرست دندان‌ها ایجاد شده‌اند.
اکسپندرها در فک بالا یا پایین قرار می‌گیرند و با استفاده از نیروهای متناوب، فضای فک را به طور تدریجی گسترش می‌دهند. این فرآیند به دندان‌ها کمک می‌کند تا در مکانی مناسب قرار بگیرند و مشکل کراس بایت در آن‌ها حل شود.
ارتودنسی ثابت و متحرک (Fixed and Removable Orthodontics)
درمان کراس بایت با ارتودنسی یکی از روش‌های درمانی رایج برای حل این مشکل است. این روش شامل استفاده از وسایل ارتودنسی مانند بریس‌ها، سیم‌های ارتودنسی، ابزار عریض کردن فک بالا (quad helix)، پلاک‌های متحرک، ارتودنسی نامرئی یا ماسک دلایر (Delaire mask) است.
در ارتودنسی ثابت، براکت‌ها به طور مستقیم بر روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی به آن‌ها متصل می‌شوند تا بهبودی در آرایش دندان‌ها ایجاد شود. اما در ارتودنسی متحرک، از وسایل قابل جا‌به‌جایی استفاده میشود که این روش معمولا برای بسیاری از افراد راحت‌تر است.
عمل جراحی (Surgical Treatment)
در برخی مواردی که Cross bite شدید است، نیاز به عمل جراحی وجود دارد. عمل جراحی شامل تغییر در مکان یا شکل فک‌ها، اصلاح عضلات صورت و فک و یا جراحی اصلاحی دیگر میشود. این روش معمولا در مواردی که تنظیم دندان‌ها (مثلا درمان کراس بایت با ارتودنسی) موفقیت آمیز نیست، استفاده میشود.
توجه داشته باشید که متخصص ارتودنسی، پس از بررسی و انجام عکسبرداری‌های مختلف، بهترین نوع درمان کراس دندان را انتخاب می‌کند.
درمان کراس بایت دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان انجام روش‌های درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. شدت مشکل یکی از این عوامل است. همچنین نوع درمان و روش‌های انتخاب شده نیز تاثیر زیادی بر مدت زمان درمان دارد. به طور کلی، مدت درمان برای افراد مختلف متفاوت است.
در برخی موارد، درمان ممکن است در مدت چند ماه انجام شود و در موارد دیگر، ممکن است به مدت چند سال نیز طول بکشد. این مدت زمان، به شدت مشکل، نوع درمان و میزان همکاری فرد در رعایت دستورات دندانپزشک بستگی دارد.
بهتر است در جلسات اولیه، با دندانپزشک خود در مورد مدت زمان درمان دندان صحبت کنید. دندانپزشک می‌تواند شرایط شما را بررسی کند و بر اساس روند درمانی موردنیاز، برآوردی از مدت زمان درمان ارائه بدهد. همچنین، دندانپزشک می‌تواند شما را درباره تعداد جلسات و روند بکارگیری درمان‌های موردنیاز راهنمایی کند.
تاخیر در پروسه درمان کراس بایت باعث بروز چه معضلاتی میشود؟
در صورتی که Cross bite به موقع درمان نشود، مشکلات زیر به وجود خواهد آمد:
- دندان‌ها به دلیل ساییدگی روی هم، خراب می‌شوند.
- در جوییدن غذا اختلال ایجاد شده و مشکلات گوارشی به وجود می‌آید.
- این عارضه روی ظاهر فرد تاثیر منفی می‌گذارد و باعث کاهش اعتماد بنفس خواهد شد.
- احتمال ایجاد بیماری‌های لثه بیشتر میشود.
- مشکلاتی مثل اختلال در عملکرد مفصل فکی گیجگاهی به وجود می‌آید.
- احتمال رشد فک به‌صورت نامتقارن وجود خواهد داشت.
- در حین تکلم اختلال ایجاد میشود و فرد در تلفظ برخی کلمات به مشکل برمی‌خورد.
هزینه درمان کراس بایت دندان چقدر است؟
هزینه درمان کراس بایت نیز مانند مدت زمان آن، تحت تاثیر عوامل مختلفی تعیین میشود. در ادامه عوامل موثر در هزینه درمان را ذکر می‌کنیم.
شدت مشکل
درمان کراس بایت دندان می‌تواند فرآیندی ساده یا پیچیده باشد. درمان مشکلات ساده‌تر معمولا هزینه کمتری دارد، در حالی که درمان مشکلات پیچیده با توجه به تجهیزات و روش‌های مورد استفاده، ممکن است بسیار هزینه‌بر باشد.
نوع درمان
روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد، از جمله ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و در برخی موارد عمل جراحی. هر روش معمولا هزینه‌های متفاوتی نسبت به نوع دیگر دارد.
شهر و منطقه درمان
هزینه‌های درمان مشکل کراس بایت دندان در هر شهر و منطقه ممکن است با سایر مناطق و شهرها متفاوت باشد. در برخی از مناطق هزینه‌های درمانی و دندانپزشکی بیشتر از سایر مناطق است. همچنین هر کدام از کلینیک‌ها، بر اساس خدماتی که ارائه می‌دهند، هزینه مشخصی را برای درمان در نظر می‌گیرند.
تخصص و تجربه دندانپزشک
تخصص و تجربه دندانپزشک می‌تواند تاثیر زیادی بر هزینه درمان داشته باشد. دندانپزشکان با تجربه بیشتر معمولا هزینه بیشتری دریافت می‌کنند. البته با توجه به تجربه بیشتر این افراد، هزینه بیشتر برای استفاده از خدمات آن‌ها منطقی به نظر می‌رسد.
با توجه به این عوامل، پیش بینی دقیق هزینه درمان در نگاه اول دشوار است. بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا بر اساس شرایط شما، برآوردی از هزینه درمان ارائه دهد.
در این مقاله سعی کردیم که به پرسش‌های کراس بایت چیست، چه انواعی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد، پاسخ دهیم. در صورتی که از مشکل کراس بایت دندان یا سایر مشکلات مانند اوربایت دندان، اورجت رنج می‌برید، با مراجعه به کلینیک دکتر خدیوی، بهترین خدمات درمانی دهان و دندان را دریافت کنید.
