ارتودنسی فلزی و سرامیکی دو نوع از رایج‌ترین روش‌های ارتودنسی ثابت هستند که برای درمان طیف گسترده‌ای از ناهنجاری‌های فک و بهم ریختگی دندانها از آن‌ها استفاده میشود. در ارتودنسی ثابت، براکت روی دندان چسبانده شده و ارتودنتیست با تنظیم سیم ارتودنسی، دندانها را وادار به حرکت می‌کند.
مهمترین فرق ارتودنسی سرامیکی و فلزی در ظاهر و جنس براکت‌ها است که زیبایی و کارآیی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی؟ انتخاب شما کدام است؟ برای آشنایی با تفاوت‌های ارتودنسی فلزی و سرامیکی و تصمیم گیری آگاهانه‌تر هنگام انتخاب براکت‌ها تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
معرفی ارتودنسی سرامیکی و فلزی
ارتودنسی ثابت یک روش سنتی است که کارآیی آن برای مرتب کردن دندانها و اصلاح انواع مشکلات بایت کاملا ثابت شده است. با روی کار آمدن انواع براکت‌های شفاف و همرنگ دندان ارتودنسی سرامیکی دیگر لازم نیست بیماران نگران ظاهر ناخوشایند ارتودنسی فلزی روی دندان‌هایشان باشند.
اجزای دستگاه ارتودنسی فلزی و سرامیکی و نحوه عملکرد آن‌ها در صاف کردن دندانها کاملا شبیه هم است اما تفاوت در جنس براکت‌ها و برخی جزئیات دستگاه، این دو روش را از نظر کارآیی باهم متفاوت کرده است.
براکت‌های فلزی استحکام و مقاومت بالایی دارند و می‌توان هر نوع بی‌نظمی دندان و ناهنجاری فک را با کمک آن‌ها درمان کرد اما ظاهر فلزی آن‌ها برای افرادی که به زیبایی ظاهری و مشخص بودن براکت روی دندان اهمیت می‌دهند، خوشایند نیست.
در مقابل براکت ارتودنسی سرامیکی که از جنس پلاستیک شفاف یا سرامیک هم رنگ دندان است، به راحتی در دهان قابل تشخیص نیست. با این حال این نوع براکت استحکام ضعیف‌تری نسبت به نوع فلزی دارد و احتمال صدمه دیدن بیشتر است.
ارتودنسی دندان با هر یک از براکت‌های سرامیکی و فلزی مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
مزایا و معایب ارتودنسی سرامیکی
برای اینکه بدانیم ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی باید ابتدا با مزایا و معایب هر یک آشنا شویم. ارتودنسی سرامیکی از نظر ساختار همانند ارتودنسی فلزی است با این تفاوت که براکت‌های سفید و شفاف آن روی دندان قابل تشخیص نیست.
همین موضوع، ارتودنسی سرامیکی را به گزینه ایده‌آل برای کسانی که نمی‌خواهند کسی ارتودنسی دندان آن‌ها را ببیند تبدیل کرده است.
مهمترین مزایا و معایب ارتودنسی سرامیکی شامل موارد زیر است.
مزایای ارتودنسی سرامیکی
- استفاده از براکت‌های شفاف (بی رنگ) یا هم رنگ دندان که روی دندان کمتر به چشم می‌آیند.
- عملکرد مناسب در رفع نامرتبی دندانها و مشکلات فک
- کارآیی بهتر و طول درمان کوتاه‌تر نسبت به ارتودنسی نامرئی با پلاک‌های شفاف (اینویزیلاین)
- عدم ایجاد اختلال در عکس‌های رادیوگرافی
- راحتی بیشتر نسبت به ارتودنسی فلزی
- عدم آسیب به فضای داخلی لب و بافت دهان
- امکان ایجاد تنوع با الاسیک‌های (کش ارتودنسی) رنگی
معایب ارتودنسی سرامیکی
- گران‌تر بودن براکت سرامیکی نسبت به براکت فلزی
- مقاومت کمتر و شکنندگی بیشتر در برابر فشار و ضربه
- طولانی بودن دوره درمان نسبت به ارتودنسی فلزی
- افزایش ریسک سایش دندان
- بزرگ‌تر بودن براکت‌های سرامکی از براکت‌های فلزی و اختلال در مسواک زدن صحیح دندانها
- احتمال بروز حساسیت در لثه
- امکان تغییر رنگ و لکه دار شدن
مزایا و معایب ارتودنسی فلزی
ارتودنسی فلزی از جمله اولین ابزارهایی است که برای اصلاح دندان‌های کج و به هم ریخته به کار گرفته شد. براکت‌های فلزی از فولاد ضد زنگ یا آلیاژ با کیفیت تیتانیوم ساخته می‌شوند که استحکام بالایی دارند و به راحتی آسیب نمی‌بینند. از این رو متخصص ارتودنسی می‌تواند به کمک آن‌ها فشار لازم را به دندانها وارد کند.
ارتودنسی فلزی هنوز هم به عنوان رایج‌ترین روش ارتودنسی، برای کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد و در اغلب موارد نمی‌توان ارتودنسی نامرئی با براکت سرامیکی را جایگزین آن کرد.
مزایا و معایب ارتودنسی فلزی به شرح زیر است.
مزایای ارتودنسی ثابت فلزی
- مناسب برای درمان بهم ریختگی شدید دندان
- اعمال فشار بیشتر به دندان
- کوتاه‌تر بودن دوره درمان
- استحکام بالاتر در برابر ضربه نسبت به براکت سرامیکی
- ماندگاری بیشتر و نیاز کمتر به تعویض (براکت فلزی حدود ۲ برابر نوع سرامیکی دوام دارد)
- هزینه پایین‌تر نسبت به ارتودنسی سرامیکی
- مقاوم در برابر زنگ زدگی و تغییر رنگ
معایب ارتودنسی فلزی
- ظاهر فلزی و قابل تشخیص روی دندان
- دشوار بودن مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با وجود براکت‌های فلزی در دهان
- نیاز به چکاپ دوره‌ای و مرتب در طول دوره درمان
مقایسه ارتودنسی فلزی و سرامیکی
برای درک بهتر فرق ارتودنسی سرامیکی و فلزی، در جدول زیر این دو روش ارتودنسی ثابت را با در نظر گرفتن معیارهای مختلف با هم مقایسه می‌کنیم.
| فاکتورهای مقایسه | ارتودنسی فلزی | ارتودنسی سرامیکی |
| زیبایی | فلزی و مشخص | نامرئی و زیبا |
| آسیب پذیری براکت | مقاوم در برابر ضربه و فشار | استحکام کمتر در برابر ضربه و فشار |
| قیمت | ارزان‌تر | گران‌تر (۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر) |
| مدت زمان درمان | ۶ تا ۳۶ ماه | ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر نسبت به نوع فلزی |
| ماندگاری براکت‌ها | دوام ۲ برابری نسبت به نوع سرامیکی | دوام کمتر |
| راحتی بیمار | کم | زیاد |
| جنس | فولاد ضد زنگ یا آلیاژ تیتانیوم | پلاستیک شفاف یا سرامیک |
ارتودنسی سرامیکی برای چه افرادی توصیه میشود؟
ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی؟ ارتودنسی سرامیکی برای درمان انواع ناهنجاری فک و دندانها از قبیل اوربایت، اپن بایت و کراس بایت کاربرد دارد. این روش ارتودنسی ثابت راه حلی مناسب برای بزرگسالانی است که ترجیح می‌دهند ارتودنسی دندان‌هایشان به راحتی دیده نشود.
به طور کلی افراد زیر بیشتری متقاضیان ارتودنسی سرامیکی هستند:
- افرادی که ظاهر ارتودنسی فلزی را نمی‌پسندند
- کسانی که به زیبایی دندان‌هایشان حتی در زمان ارتودنسی اهمیت می‌دهند
- بیمارانی که مشکل فک و دندان‌هایشان خفیف تا متوسط است
- افراد شاغل
- دانشجویان
- هنرمندان
- مجری‌ها و سخنرانان
مهمترین شرط استفاده از براکت‌های سرامیکی این است که رشد دندان‌های دائمی کامل شده باشد. استفاده از این روش برای ارتودنسی دندان کودکان توصیه نمی‌شود، زیرا فشار ناشی از رویش دندانها می‌تواند به براکت سرامیکی آسیب رسانده و آن را بشکند.
در مقابل، افراد سیگاری و کسانی که آناتومی و ساختار دندان‌هایشان خاص است یا بیمارانی که مقدار زیادی چای و قهوه می‌نوشند، کاندیدای مناسبی برای ارتودنسی سرامیکی نیستند.
ارتودنسی فلزی برای چه افرادی توصیه میشود؟
یکی از موارد فرق ارتودنسی سرامیکی و فلزی، محدودیت سنی استفاده از این روش‌ها است. ارتودنسی سرامیکی برای بزرگسالان است و در سنین پایین کاربرد ندارد. اما ارتودنسی فلزی محدودیت سنی ندارد و برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف تا شدید و حاد در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان به کار می‌رود.
ارتودنتیست‌ها استفاده از ارتودنسی ثابت فلزی را به این افراد توصیه می‌کنند:
- کسانی که علاوه بر جابجایی دندانها به درمان ارتودپدی و اصلاح موقعیت فک نیز نیاز دارند.
- افرادی که می‌خواهند مشکلات فک و دندان‌شان در کوتاه‌ترین زمان ممکن رفع شود.
- بیمارانی که هنگام بستن دهان بین دندان‌های بالا و پایین آن‌ها فاصله افقی یا عمودی وجود دارد (مشکلاتی مانند کراس بایت، اپن بایت، اوربایت، اورجت، آندربایت)
داشتن اطلاعات در مورد فرق ارتودنسی سرامیکی و فلزی به شما کمک می‌کنند انتخاب هوشمندانه‌تری بین این دو روش ارتودنسی ثابت داشته باشید. اما پاسخ به این سوال که ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی؛ به سن، شرایط بیمار و ترجیحات او بستگی دارد. در نهایت این متخصص ارتودنسی است با توجه به این معیارها می‌تواند گزینه برتر را به شما معرفی کند.
اگر برای درمان اصلاح مشکلت فک و دندان‌های خود نیاز به مشاوره دارید یا به دنبال بهترین متخصص ارتودنسی تهران هستید با مطب دکتر علیرضا خدیوی تماس بگیرید.
