تمام افرادی که از درمان ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌های خود استفاده می‌کنند، پس از اتمام مراحل درمان، از ریتینر ثابت ارتودنسی استفاده می‌کنند. ریتینرها یا سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی، وسیله‌ای بسیار مهم در درمان ارتودنسی است که پس از اتمام مراحل درمانی استفاده می‌شود. در واقع این وسیله مانع از حرکت مجدد دندانها و شکست درمان می‌شود.
در این مقاله قصد داریم ابتدا به طور کامل با فیکس ارتودنسی، مزایا و معایب آن آشنا شده و مدت زمان استفاده از ریتینر ثابت را بررسی کنیم. این موارد به ویژگی‌های خاص هر بیمار نیز ارتباط خواهند داشتف پس در ادامه با ما همراه باشید.
ریتینر ثابت یا سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی چیست؟
ریتینر که به آن سیم پشت دندان در ارتودنسی نیز گفته می‌شود، ابزاری است که پس از اتمام طول دوره درمان ارتودنسی برای بیمار نصب می‌شود. دندانها در حالت عادی با میزانی از حرکت و جابجایی همراه هستند. به همین دلیل پس از اتمام درمان ارتودنسی ممکن است مجددا به حالت عادی خود برگردند.
ریتینر سیمی بسیار نازک است که پشت دندانها چسبانده شده تا دندانها را در موقعیتی ثابت نگه دارد. این سیم به کمک ابزار و چسب مخصوص چسبانده شده و بیمار نمی‌تواند آنها را جدا کند. ریتینرها متناسب با شرایط دندان‌های هر بیمار طراحی و فرم دهی می‌شوند و به هیچ عنوان درون دهان احساس نمی‌شوند و معمولا قیمت هرکدام حدودا ۲ میلیون تومان است که عمدتا جدا از هزینه ارتودنسی هستند.
کاربرد ریتینر یا فیکس ارتودنسی
ریتینر ثابت کاربردهای مهمی در اصلاح ناهنجاری‌های دهان و دندان دارند. فیکس د:
- حفظ موقعیت دندانها پس از درمان: بعد از برداشت دستگاه‌های ارتودنسی، دندانها به آرامی تمایل به بازگشت به موقعیت اولیه خود دارند. نصب سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی، باعث جلوگیری از حرکت ناخواسته دندانها می‌شود.
- کمک به استحکام دندانها: ریتینرهای ثابت همچنین می‌توانند در استحکام و پایداری دندانها نقش داشته باشند و به عنوان یک سیستم نگهدارنده به دندانها کمک می‌کنند.
- حفظ فضا برای رشد دندانها : در برخی موارد از نگهدارنده ثابت ارتودنسی برای حفظ فضا جهت رشد دندان‌های جدید استفاده می‌شود. این موضوع مخصوصا در کودکانی که دندان‌های شیری خود را زودتر از موعد از دست می‌دهند، اتفاق می‌افتد. از ریتینر برای جلوگیری از جابجایی و نامرتبی دندانها استفاده شده تا دندان‌های اصلی کودک رشد کنند.
شاید توضیحات دکتر خدیوی در ارتباط با نگهدارنده‌های ثابت در ویدیو زیر به شما کمک کند:
انواع ریتینر یا فیکس دندان
ریتینرها به صورت کلی در دو دسته ثابت و متحرک قرار می‌گیرند. همانطور که در بالا نیز اشاره شد:
- نوع اول: به دندانها چسبانده شده و به هیچ عنوان توسط بیمار قابل جابجایی نیست. در پایان دوره درمان دندان پزشک آن را جدا میکند.
- نوع دوم: ریتینرهای قابل جابجایی هستند که بیمار به راحتی و در هر زمان می‌تواند آنها را از دندانها جدا کند. این نوع ریتینر در ارتودنسی نامرئی بیشتر استفاده می‌شود.
اما به طور کلی ۴ نوع نگهدارنده ثابت وجود دارد که در زیر به بررسی آنها پرداخته‌ایم:
ریتینر هالی
این نمونه یک نگهدارنده از نوع ثابت است که از جنس پلاستیک ساخته شده و به کمک سیم‌های فلزی به دندانها متصل می‌شود. این نگهدارنده برای حرکات جزئی یا اصلاح موقعیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ریتینر متحرک (شفاف)
جنس ریتینر شفاف، پلاستیک کاملا شفاف است و تمام قسمت‌ها دندانها را در بر می‌گیرد. این ابزار برای تغییر موقعیت دندانها نبوده و تنها می‌تواند دندانها را در جای خود ثابت کند. این ریتینر شفاف و کاملا نامرئی است، به دلیل طرفداران بیشتری دارند.
ریتینر سیمی:
این نوع فیک دندان که به آن ریتینر ثابت هم می‌گویند، از یک سیم فلزی نازک (مانند سیم استیل) ساخته می‌شود که به طور مستقیم به پشت دندانها چسبانده می‌شود. سیم به طور دقیق به شکل دندانها خم می‌شود و با استفاده از چسب یا سیمان دندانی فیکس می‌شود. این ریتینر بسیار نازک و ظریف است و در صورتی که به درستی نگهداری شود، نامحسوس و غیر قابل رؤیت خواهد بود.
پس از ارتودنسی ثابت، ریتینر ثابت ارتودنسی توسط دندانپزشک بر روی دندانها فیکس شده و به صورت سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی است. همچنین نیازی به همکاری بیمار در این زمینه برای جابجایی آن وجود ندارد. برای اتصال آن به دندان نیز از مواد کامپوزیتی همرنگ دندان‌های فرد بیمار استفاده می‌شود.
ریتینر ثابت تک فک و یا به صورت همزمان برای هر دو فک قابل استفاده است. معمولا پس از درمان ارتودنسی دندانپزشک در این باره و نصب ریتینرها تصمیم گیری میکند.
مراحل نصب نگهدارنده ثابت ارتودنسی
همانطور که گفتیم ریتینرهای ثابت سیم های نازکی هستند که به کمک چسب یا سیمان دندان به بخش داخلی دندانها متصل می‌شوند، اما برای آشنایی کامل با مراحل نصب این نگهدارنده‌ها، ویدیو زیر که مربوط به مراحل نصب ریتینرهای یکی از بیماران دکتر خدیوی است را مشاهده کنید.
مدت زمان استفاده از ریتینر ثابت
ریتینرها، یکی از وسایل ارتودنسی بوده که برای زمان‌های مختلفی قابل استفاده هستند. به عنوان مثال ریتینر ثابت می‌تواند تا چندین سال بدون مشکل درون دهان فرد قرار داشته باشد. اما معمولا دوره تکمیل درمان ارتودنسی و ثابت شدن موقعیت دندانها، ۹ ماه طول می‌کشد. اگر در طول این زمان به درستی از نگهدارنده استفاده کنید، دندانها کاملا ثابت شده و دیگر با تغییر موقعیت و جابجایی همراه نمی‌شوند.
هنگام نصب نگهدارنده، دندانپزشک زمان تقریبی استفاده از آنها را اعلام میکند و با مراجعه منظم می‌توانید از روند درمان اطمنیان حاصل کنید. توصیه می‌شود در صورت استفاده از نگهدارنده متحرک، تنها در زمان خوردن غذا آنها را خارج کرده تا درمان شما سریع‌تر انجام شود.
معایب فیکس دندان چیست؟
استفاده از ریتینرها ممکن است معایبی نیز به همراه داشته باشد. از آنجایی که خوردن خوراکی‌های سفت و سخت باعث آسیب دیدن، شکستگی و جدا شدن ریتینرها از دندانها می‌شود، معمولا خوردن این مواد ممنوع است. یخ، میوه هسته‌دار، آب نبات سخت، غذاهای خشک و سفت و … را نباید در طول زمان داشتن ریتینر استفاده کنید. گاز گرفتن خوراکی نیز ممنوع است. این موارد ممکن است باعث شکستگی ریتینرها شود.
رعایت بهداشت نیز با وجود ریتینرها بسیار مهم است. اگر از آن دسته افرادی هستید که بهداشت یدهان و دندان خود را رعایت نمی‌کنید، اطراف ریتینرها دچار جرم گرفتگی شده و باعث بروز مشکلات و بیماری‌های مختلف می‌شود.
مزایای ریتینر ثابت یا سیم پشت دندان
همانطور که گفتیم استفاده از سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی مزایای زیادی دارد، به طور مثال:
- یک بار متخصص، آن را به پشت دندان ها نصب میکند و حتی اگر فراموش کنید باز هم مهم نیست، چون شما اصولا هیچ کاری به نگهدارنده ثابت ندارید. بنابراین اگر فکر میکنید که فراموشکار هستید حتما به متخصصتان بگویید تا نگهدارنده ثابت برایتان درخواست دهد.
- یکی دیگر از مزایای ریتینر، نامرئی بودن آن است. بله حتی از نگهدارنده متحرک هم نامرئی تر است. زیرا بعد از ارتودنسی در پشت دندان های شما نصب می‌شود و هیچ کس حتی خودتان هم نمیتوانید آن را ببینید. بنابراین ما آن را در دسته ارتودنسی نامرئی هم قرار میدهیم.
- خوشبختانه نگهدارنده ثابت ارتودنسی نیازی به تنظیم ندارد و عادت کردن به آن بسیار راحت است.
نگهداری از ریتینر پشت دندان
ریتینرها معمولا به سادگی جدا نمی‌شوند اما در صورت رعایت نکردن و استفاده از خوراکی‌ها و غذاهای سفت ممکن است دچار شکستگی شوند. در صورت شکستن ریتینر ثابت، ممکن است دندانها به سرعت و طی چند ساعت دچار بهم ریختگی شوند، به همین دلیل در اولین فرصت برای ترمیم و قرار دادن ریتینر جدید باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
معمولا بیمار وجود ریتینر را در دهان خود حس نمی‌کند، اما نکته مهم درباره آنها نگهداری و رعایت نکات بهداشتی است. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان ارتودنسی از بروز مشکلات مختلف لثه و دندان جلوگیری میکند. در غیر این صورت بیمار دجار مشکلات مختلفی مانند تورم لثه می‌شود، البته شاید بد نباشد به محتوای ” بعد از ارتودنسی چگونه مسواک بزنیم” هم سری بزنید.
فیکس ارتودنسی با درد همراه است؟
استفاده از نگهدارنده برای فیکس کردن ارتودنسی دندان معمولا بدون هرگونه دردی صورت می‌گیرد. اگر پس از نصب آنها با درد روبرو شدید و با گذشت زمان نیز این درد کاهش نیافت، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
معمولا پس از نصب مشکل خاصی ایجاد نمی‌شود و در صورت درد با بررسی توسط متخصص ارتودنسی، علت آن مشخص می‌شود. در صورت بروز هرگونه مشکل ریتینرها خارج شده و پس از برطرف شدن آن مجددا نوسط متخصص ارتودنسی نصب می‌شوند.
نحوه برداشتن فیکس دندان بعد از ارتودنسی
برخی از افراد تصور می‌کنند نصب و برداشتن فیکس ارتودنسی کار ساده‌ای است، اما این کار کاملا تخصصی است و تنها توسط متخصص ارتودنسی انجام می‌شود. برای برداشتن ریتینرها ابتدا باید سیمان‌های پشت دندان که برای چسباندن ریتینر استفاده شده‌اند، برداشته شوند.
هرگز برای برداشتن فیکس ارتودنسی در منزل و سر خود اقدام نکنید، زیرا دندان‌هایتان دچار آسیب جدی می‌شوند. متخصص به کمک ابزارها و وسایل موردنیاز به راحتی و بدون آسیب دیدن دندانها این کار را انجام می‌دهد.
لق شدن ریتینر ثابت
مهم‌ترین عاملی که می‌تواند به ریتینر ثابت آسیب رسانده و باعث جابجایی، کنده شدن، لق شدن یا شکستن آن شود، وارد شدن فشار بیش از حد به دلیل گاز زدن غذاهای سفت و سخت است. ریتینرهای سیم‌های ظریفی هستند که از حرکت دندانها جلوگیری می‌کنند و ممکن است با وارد شدن فشار زیاد لق شده یا کاملا شکسته شوند.
در این شرایط برای جلوگیری از جابجایی دندانها باید هرچه سریع‌تر به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید. بدون ریتینر ثابت، ممکن است دندانها در طی چند ساعت نیز دچار جابجایی و بهم ریختگی شوند، به همین دلیل به محض آسیب دیدن و لق شدن باید به متخصص مراجعه کنید.
چه کسانی باید از ریتینر ثابت استفاده کنند؟
استفاده از ریتینر ثابت برای دو دسته از افراد کاربرد دارد:
- دسته اول افرادی هستند که به تازگی از درمان ارتودنسی برای بهبود شرایط و بهم ریختگی دندان‌های خود استفاده کرده‌اند. با کمک ریتینر ثابت، دندانها در جای خود کاملا فیکس شده و دیگر جابجا نمی‌شوند. این فیکس ارتودنسی به توجه به نظر متخصص ارتودنسی تا چندین ماه پس از اتمام دوره ارتودنسی باید استفاده شود.
- دسته دوم کودکانی هستند که دندان‌های شیری خود را زودتر از موعد از دست داده‌اند. در این شرایط ممکن است دندانها دچار جابجایی شده و فضای خالی موردنیاز برای رشد دندان‌های اصلی پر شود. استفاده از ریتینر برای جلوگیری از حرکت دندان تا زمان رشد دندان‌های اصلی توصیه می‌شود.
سوالات متداول
کاربرد ریتینر ثابت چیست؟
پس از اتمام درمان ارتودنسی، دندانها به صورت طبیعی تمایل به حرکت و جابجایی دارند و ممکن است دوباره دچار بهم ریختگی شوند. ریتینر ثابت در این زمان برای ثابت نگهداشتن آنها در جای استفاده شده تا زمانی که دندانها کاملا محکم و بدون حرکت در جای خود ثابت شوند.
مدت زمان استفاده از ریتینر ثابت چقدر است؟
معمولا مدت زمان لازم برای ثابت شدن دندانها در جای خود ۹ ماه است. به همین دلیل بهتر است در این مدت به صورت منظم از ریتینر استفاده کرده تا اجازه حرکت به دندانها داده نشود.
در صورت کنده شدن چسب ریتینر ثابت چه باید کرد؟
اگر متوجه شدید که چسب سیم پشت دندان کنده شده است، باید سریع و در اولین زمان ممکن به متخصص خود مراجعه کنید تا مشکل را بررسی و رفع کند. همچنین متخصص باید بررسی کند که چرا چسب شکسته شده است و توضیحات لازم را برای جلوگیری از بروز مجدد این اتفاق به شما بدهد. به یاد داشته باشید که در چنین شرایطی از خوردن غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنید.
سخن آخر
ریتینر ثابت ارتودنسی وسیله ای بسیار کاربردی است که پس از درمان ارتودنسی برای جلوگیری از جابجایی و تغییر موقعیت دندانها استفاده می‌شود. ریتینرها انواع مختلفی دارند که با توجه به شرایط بیمار و مزایا و معایب هرکدام، مورد استفاده قرار می‌گیرند. متخصص پس از بررسی شرایط، نوع فیکس ارتودنسی را انتخاب کرده و در طول استفاده نیز شرایط دندانها را به صورت منظم بررسی میکند. در نهایت با ثابت شدن موقعیت دندانها و پایان درمان از دهان خارج می‌شوند. لازم به ذکر است که ارتودنسی اقساطی هم در این کلینیک انجام می شود.
سلام، دکتر وقتی ریتینر داریم چجوری باید نخ دندون بکشیم، من هرکاری کردم نشد
سلام عزیر نخ دندان مخصوص ارتودنس هست تو داروخانه ها