حتماً شما هم تا به حال نام هدگیرهای دندان را شنیده‌اید و شاید به دلیل عدم آشنایی با این محصولات این سؤال برای شما مطرح شده که هدگیر دندان چیست؟ هدگیرهای ارتودنسی به محصولاتی گفته می‌شود که در اصلاح ناهنجاری‌های فک کاربرد فراوانی دارند. با اینکه در انجام فرآیند ارتودنسی کمتر از این تجهیزات استفاده می‌شود، اما کاربرد مهم آن بر هیچ پزشکی پوشیده نخواهد بود. این محصولات ابزار‌هایی خارج دهانی ارتودنسی هستند و پزشک آن را به بخشی از سر بیمار و قسمت‌هایی از دندان‌های جلویی او وصل می‌کند.
این کار موجب شده تا در قسمت جلویی دندان‌ها نیروی ایجاد شود. وجود این نیرو باعث می‌شود تا سرعت رشد فک قابل کنترل باشد. به عبارتی می‌توان گفت هدگیرهای ارتودنسی می‌توانند دندان‌های عقب را ثابت نگه داشته و دندان‌های جلو را به حرکت درآورند. برای آشنایی بیشتر شما با این تجهیزات، ما تصمیم داریم در این مطلب در مورد هدگیر ارتودنسی با شما صحبت کنیم.
هدگیر ارتودنسی چیست؟
در ابتدای مطلب تا حدودی در مورد این هدگیر‌ها با شما صحبت کردیم. همان طور که می‌دانید ارتودنسی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای اصلاح دندان‌ها محسوب می‌شود، اما گاهی بریس‌های این ارتودنسی نیروی کافی ندارند تا بتوانند دندان‌ها و فک را جابجا کنند. به همین علت پزشک متخصص از هدگیرهای ارتودنسی استفاده می‌کند.
با این که این هدگیر‌ها برای درمان و اصلاح ناهنجاری‌های فک به کار می‌روند، اما اصلی‌ترین کاربرد این هدگیر‌ها برای درمان ناهنجاری آندربایت شدید و اوربایت دندان است. متخصصان معمولاً برای نوجوانان و کودکان از این هدگیر‌ها استفاده می‌کنند.
کاربرد هدگیر ارتودنسی چیست؟
در بخش قبل بیان کردیم که در برخی اوقات بریس‌های ارتودنسی توانایی کافی برای هدایت کردن دندان‌ها ندارند و نمی‌توانند با نیروی مورد نظر خود دندان‌ها را در محل درستی قرار دهند. در چنین شرایطی پزشک استفاده از هدگیری‌های ارتودنسی را پیشنهاد می‌کند. همچنین در شرایطی که برای انجام امور خود در دهان به فضای بیشتری نیاز داشته باشید، می‌توانید هدگیر ارتودنسی را به کار ببرید تا این فضا ایجاد شود.
بنابراین در خصوص کاربرد هدگیر ارتودنسی باید گفت که این وسیله برای برای برطرف کردن مشکلات متعدد فک مخصوصاً رشد فک به کار می‌رود. افرادی که با مشکل جلوزدگی فک دچار باشند، می‌توانند کاندیدای استفاده از این تجهیزات باشند. البته باید بدانید از این هدگیر‌ها برای رفع جلوزدگی در فک پایینی نیز استفاده خواهند کرد. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت این هدگیر‌ها به خصوص برای درمان آندربایت‌های شدید و اوربایت کاربرد دارند.
با اینکه امروزه تولید هدگیر دندان با پیشرفت زیادی همراه شده است و برای تولید این تجهیزات از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده می‌شود، اما امروزه جایگزین‌های دیگری نیز برای هدگیرهای ارتودنسی پیدا شده و از نمونه آن‌ها می‌توان به ایمپلنت دندان موقت اشاره کرد. البته این بدان معنا نیست که دیگر از محصولات استفاده نمی‌شود و در موارد بسیاری برای هماهنگی بین فک و دندان این هدگیر‌ها را به کار می‌برند.
استفاده از هدگیر ارتودنسی چه مزایایی دارد؟
بسیاری از مشکلات رایج فک و دندان با استفاده از هدگیرهای ارتودنسی قابل رفع است. استفاده از این وسایل ارتودنسی مزایای زیادی دارد. ما در ادامه مزایای هدگیر ارتودنسی را بررسی خواهیم کرد.
- استفاده از این تجهیزات در بسیاری از مواقع نیاز به جراحی را از بین می‌برد.
- با استفاده از هدگیر ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان‌ها نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
- این دستگاه کمک می‌کند تا رشد فک قابل کنترل باشد و تعادل بین فک‌ها ایجاد شود.
- درمان‌ها با استفاده از این دستگاه سریع‌تر و راحت‌تر پیش می‌رود.
- مزایای هدگیر ارتودنسی برای تمام بیماران وجود دارد، اما این تجهیزات به خصوص برای کودکانی که فک آن‌ها در حال رشد است، گزینه مناسبی خواهد بود.
معایب استفاده از هدگیر ارتودنسی
همان طور که می‌دانید هر دستگاه در کنار مزایای زیاد، معایبی نیز دارد. هدگیرهای ارتودنسی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. ما در بخش قبل مزایای هدگیر ارتودنسی را به شما معرفی کردیم، حال در این بخش قصد داریم معایب آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
- استفاده از هدگیر‌ها نیاز به مراقبت زیادی دارد؛ زیرا در صورت عدم مراقبت و توجه ممکن است به دندان‌ها و صورت آسیب وارد شود.
- از دیگر معایب هدگیر ارتودنسی این است که استفاده از آن ظاهر ناخوشایندی را ایجاد می‌کند و می‌تواند زیبایی صورت را تحت تأثیر قرار دهد. البته این مشکل تنها در زمان درمان وجود دارد و شما در نهایت از نتیجه کار راضی خواهید بود.
انواع هدگیر دندان
هدگیر دندان مانند بسیاری از محصولات دیگر در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌شود. پزشک باید بر اساس شرایط بیمار مناسب‌ترین این هدگیر‌ها را انتخاب کند. هر کدام از مدل های هدگیر ارتودنسی برای کاربردهای خاص و مشکلات فکی مشخصی استفاده می شود که باید طبق نظر متخصص ارتودنسی، نوع مناسب برای شرایط دندان و فک هر فرد استفاده شود.
انواع هدگیرهای ارتودنسی عبارتند از:
هدگیر گردنی
رایج‌ترین نوع هدگیر‌ها، هدگیرهای گردنی هستند. نوار گردنی این هدگیر با استفاده از بند‌هایی قابل وصل به دندان است. این هدگیر به خصوص برای زمانی که فک پایین نسبت به فک بالا عقب‌تر باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هدگیر‌ها برای درمان اورجت کاربرد زیادی دارند.
هدگیر پس سری
این مدل بسیار شبیه به نمونه قبلی است، اما تفاوتی که با هدگیر گردنی دارد این است که این مدل باید در بالای سر قرار بگیرد و از این طریق از رشد عمودی فک بالایی پیشگیری خواهد کرد. کاربرد هدگیر ارتودنسی پس سری به خصوص برای افرادی است که اندازه فک و لثه‌هایشان ارتفاع زیادی دارد.
هدگیر معکوس
هدگیرهای معکوس یک یا دو پد دارند که آن‌ها را روی پیشانی و چانه قرار می‌دهند. به این هدگیر‌ها، هدگیرهای کلاس ۳ یا فیس ماسک نیز می‌شود و معمولاً برای درمان آندربایت کاربرد دارند.
هدگیر ترکیبی
یکی از مزایای هدگیر ارتودنسی ترکیبی این است که برای تولید آن دو نمونه هدگیر پس سری و گردنی را با هم ترکیب کرده‌اند. در این مدل یک نوار در پشت گردن و یک نوار در بالای سر قرار می‌گیرد تا بتواند هم از بالا و هم از پشت فشاری را به دندان‌ها وارد کند.
اجزای هدگیر ارتودنسی
اجزای هدگیرهای ارتودنسی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتنداز:
- فیس بو: این بخش در اندازه‌های مختلفی تولید شده و باید اندازه آن به گونه‌ای باشد که با قوس دندانی هماهنگ باشد. این فیس بو را معمولا روی دندان‌های اسپلینت یا دستگاه فانکشنال و دندان‌های مولر اول دائمی قرار می‌دهند.
- بند گردنی یا هدکپ: این بخش برای مشخص نمودن جهت نیرو است.
تا چه مدت باید از هدگیر استفاده کرد؟
یکی از سؤالاتی که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند این است که تا چه مدت باید از هدگیر ارتودنسی استفاده کنند؟ در این خصوص باید بگوییم که مدت زمان استفاده از این تجهیزات برای بیماران یکسان نیست. به طور معمول بیماران باید برای حدود ۱۶ ساعت از این هدگیر‌ها استفاده نمایند. حال در شرایطی ممکن است پزشک زمانی کمتر از ۱۶ ساعت را برای بیمار در نظر بگیرد.
ساعت و زمانبندی استفاده از هدگیر دندان با استفاده از شرایط خاصی تعیین می‌شود. ما در ادامه این زمانبندی‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- در روز‌های ابتدایی هدگیرهای دندان باید به مدت ۲ الی ۳ ساعت مورد استفاده قرار بگیرند.
- در روز‌های بعد به ساعات قبلی یک ساعت اضافه خواهد شد.
- با گذشت زمان در هنگام خواب نیز باید از این تجهیزات استفاده شود.
- این هدگیر‌ها نباید در زمان انجام فعالیت‌های ورزشی مورد استفاده قرار بگیرند.
- در نهایت پزشک با توجه به شرایط بیمار زمان استفاده از این تجهیزات را تعیین خواهد کرد.
از چه سنی می‌توان از هدگیر دندان استفاده کرد؟
هدگیرهای ارتودنسی را معمولا برای کودکان و نوجوانانی که دچار ناهنجاری‌های فک هستند، استفاده می‌کنند. دلیل این امر این است که این افراد در سن رشد قرار دارند و می‌توان روند رشد فک آن‌ها را کنترل کرد. به صورت کلی انجام درمان ارتودنسی و استفاده از تجهیزات آن، از سنین ۷ سالگی به بالا قابل انجام است و بهترین سن را در بازه ۷ تا ۱۲ سالگی می دانند (مشاهده مطلب سن مناسب ارتودنسی دندان)
مراقبت‌های لازم در زمان استفاده از هدگیر مخصوص ارتودنسی
برای استفاده از هر نوع ابزار ارتودنسی دندان باید به مراقبت‌های ارتودنسی استفاده از آن نیز توجه داشته باشید. همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم عدم توجه به مراقبت‌های استفاده از این وسیله می‌تواند آسیب‌های جدی به دندان و صورت وارد کند. همچنین با توجه به این هدگیر ارتودنسی درون دهان قرار می‌گیرد، بنابراین می‌تواند محل مناسبی برای رشد میکروب‌ها و باکتری‌ها باشد.
به همین علت مراقبت‌های استفاده از این تجهیزات اهمیت زیادی دارد. روش‌های مراقبتی از هدگیرهای دندان به شرح زیر هستند:
- با توجه به این که نحوه استفاده از هدگیر دندان تا حدودی سخت است، بنابراین در زمان شروع استفاده از آن به صورت مداوم در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری آن‌ها را به کار ببرید.
- روز‌های اولیه استفاده از تجهیزات با درد و ناراحتی همراه است. البته این درد بعد از چند روز استفاده رفع خواهد شد. در این صورت برای کاهش ناراحتی‌های موجود می‌توانید قرص‌های مسکن مختلف مصرف کنید.
- نحوه صحیح استفاده از این تجهیزات را از متخصص خود یاد بگیرید.
- در صورتی که در حرفه ورزشی خاصی مشغول فعالیت هستید، سعی کردید تا پایان دوره خود این فعالیت‌ها را انجام ندهید و یا در زمان انجام، هدگیر‌ها را جدا کنید.
- در زمان استفاده از هدگیرهای ارتودنسی به بهداشت دهان و دندان خود بیش از پیش اهمیت بدهید. برای تمیز کردن دندان‌ها علاوه بر مسواک حتماً از نخ دندان نیز استفاده کنید.
- از وارد کردن هر گونه ضربه به هدگیر‌ها پرهیز کنید.
هزینه دستگاه هدگیر دندان چقدر است؟
با توجه به متعدد بودن کاربرد هدگیر ارتودنسی و مزایای فراوان ان بسیاری از افراد قصد استفاده از آن‌ها را دارند. یکی از اولین سؤالاتی که برای افراد در این خصوص ایجاد می‌شود هزینه خرید این تجهیزات است. همان طور که در بخش‌های قبل متوجه شدید هدگیر ارتودنسی در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌شود. هر یک از این هدگیر‌ها ساختار خاصی داشته و دارای ویژگی‌های خاصی هستند. این موضوع باعث شده تا هر یک از این تجهیزات با قیمت متفاوتی ارائه شوند.
اینکه شما نیاز به خرید کدام یک از این هدگیر‌ها دارید به نظر پزشک شما بستگی دارد. همچنین باید بدانید که این هزینه‌ها برای تمام بیماران یکسان نیست و هر بیماری با توجه به شرایط خود باید هزینه‌های این کار را بپردازد. برای مثال می‌توان اشاره کرد که دستمزد هر یک از پزشکان برای تجویز این دستگاه‌ها و آموزش نحوه استفاده از آن‌ها متفاوت است.
جمع‌بندی
هدگیر ارتودنسی یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات برای درمان بیماری‌های مربوط به فک و دندان است. متعدد بودن کاربرد هدگیر ارتودنسی موجب شده تا پزشکان زیادی برای درمان ناهنجاری‌های فک بیمار خود این وسیله را تجویز کنند. ما در این مطلب هدگیرهای ارتودنسی را به شما معرفی کردیم و اشاره کردیم که این تجهیزات در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌شوند که هر یک از آن‌ها ساختار خاصی دارند.
استفاده از این هدگیر‌ها نیاز به مراقبت‌های زیادی دارد. به همین جهت توصیه می‌شود در خصوص مراقبت‌ها و نحوه استفاده از آن‌ها از پزشک خود سؤال کنید.
