اگر با مشکل ناهنجاری در دندان‌ها مواجه هستید، سوال مهم این بوده که ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟ برای انتخاب روش مناسب باید ابتدا با تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک آشنا باشیم. هر کدام چه ویژگی‌ها و محدودیت‌هایی دارند.
بنابراین می‌توانیم تصمیم بگیریم که کدام روش را برای مرتب کردن دندان‌ها انتخاب کنیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با فرق ارتودنسی ثابت و متحرک آشنا شوید.
فرق ارتودنسی ثابت و متحرک
برای اینکه شما بتوانید تفاوت ارتودنسی متحرک و ثابت را بهتر ببینید و این دو روش را مقایسه کنید، در ادامه جدولی از تفاوت های اساسی این دو متد ارتودنسی برایتان آماده کرده ایم.
البته در نظر داشته باشید که تشخیص روش درمانی صحیح ارتودنسی، متناسب با نیازهای درمانی هر بیمار، توسط ارتودنتیست تعیین می‌شود. با این حال از مهم ترین تفاوت های ارتودنسی ثابت و متحرک میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
| فرق ارتودنسی ثابت و متحرک | ||
| خصوصیات درمان ارتودنسی | ارتودنسی ثابت | ارتودنسی متحرک |
| نصب و برداشتن ارتودنسی | امکان برداشتن دستگاه در طول درمان توسط بیمار وجود ندارد. | امکان برداشتن پلاک متحرک هنگام غذا خوردن وجود دارد. |
| طول دوره درمان ارتودنسی | کوتاه – در حدود یک الی دو سال | طولانی – بیشتر به پایبندی بیمار به استفاده مدام از پلاک های متحرک بستگی دارد. |
| طیف اصلاح ناهنجاری ها | امکان درمان ناهنجاری‌های متنوع مانند مشکلات شلوغی دندان و ناهنجاری های شدید بایت | امکان درمان ناهنجاری های جزئی و متوسط |
| میزان اثر بخشی ارتودنسی | بیشتر و سریع‌تر | کمتر است و به پایبندی بیمار به استفاده مداوم نیز بستگی دارد. |
| هزینه درمان ارتودنسی | بر اساس ناهنجاری‌های فک و دندان و نوع ارتودنسی ثابت متغیر است. | بر اساس ناهنجاری‌های بیمار و نوع ارتودنسی متحرک متغیر است. |
| سن مراجعه کننده | برای بزرگسالان بیشتر کاربرد دارد. | برای نوجوانان بیشتر کاربرد دارد. |
| میزان راحتی | نسبتا سخت | راحت و بدون دردسر |
| مراجعه در زمان درمان | ماهی یک بار | دو هفته یک بار |
| مراقبت و نگهداری از ارتودنسی | سخت و دشوار | راحت و ساده |
| مواد اولیه ارتودنسی | سیم های فولادی ضد زنگ و براکت های سرامیکی یا فلزی | پلاستیک منعطف |
تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک
حالا که با انواع ارتودنسی‌ها آشنا شدیم، وقت آن است که به سراغ تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک برویم. همیشه افراد متقاضی ارتودنسی، بین اینکه کدام مدل را انتخاب کنند، تردید دارند. برای همین بررسی تفاوت‌ها و نقاط قوت هرکدام می‌تواند فرایند انتخاب کردن را ساده‌تر کند.
۱.طول دوره درمان ارتودنسی
اولین تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک، طول درمان است. بدون توجه به ناهنجاری‌ها و تغییراتی که باید در دهان و دندان انجام شود، ارتودنسی متحرک طول دوره درمان بیشتری دارد.
ارتودنسی ثابت اغلب زمان درمان سریع‌تری دارد زیرا شدت و فشار بیشتری به دندان‌ها وارد می‌کند. پس اگر نیاز دارید تا در زمان کوتاه‌تری درمان دندان‌ها انجام شود، ارتودنسی ثابت انتخاب مناسب‌تری برای شما است.
۲.روش درمان ارتودنسی
روش‌های درمانی ارتودنسی با همدیگر متفاوت است. در ارتودنسی متحرک بعد از قالب‌گیری، نمونه‌ها به لابراتوار ارسال می‌شوند. در لابراتوار ارتودنسی ساخته شده و در یک جلسه داخل دهان بیمار قرار می‌گیرند.
در ارتودنسی ثابت نیازی به قالب‌گیری نیست اما لازم است تا براکت‌ها روی دندان متصل شوند. سپس هر ماه بعد از معاینه، کش‌ها و تغییرات جدید اضافه می‌شوند.
۳.میزان اثر بخشی ارتودنسی
یک فرق ارتودنسی ثابت و متحرک، میزان اثر بخشی آن است. اگر تنها کمی نامرتبی دندان‌ها وجود داشته باشد، میتوان با ارتودنسی متحرک درمان کرد.
با این حال اگر میزان ناهنجاری در دهان زیاد باشد، باید به سراغ ارتودنسی ثابت رفت. بنابراین بهتر است در زمینه میزان اثر بخشی، انتخاب نوع ارتودنسی را به متخصص ارتودنسی واگذار کرد.
۴.هزینه درمان ارتودنسی
نمی‌توان انکار کرد که هزینه ارتودنسی یک فاکتور بسیار مهم و تعیین کننده محسوب می‌شود. تخمین هزینه درمان برعهده دندانپزشک بوده و بعد از بررسی و معاینه دقیق دندان‌ها تعیین می‌شود.
اگر تعداد ناهنجاری‌های دهان زیاد و همه آن‌ها نیاز به درمان داشته باشند؛ هزینه نهایی بسیار افزایش پیدا می‌کند. با این حال بهتر است هرگونه خجالت را کنار گذاشته و در این باره با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
۵.شرایط مراجعه کننده
یک تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک که متخصص ارتودنسی باید به آن توجه کند، شرایط بیمار است. سن فرد، شرایط دهان و دندان، موقعیت زندگی و محدودیت‌های شخص تعیین کننده روش درمانی است.
بنابراین بهتر است زمانی که برای ارتودنسی مراجعه می‌کنید، درباره شرایط و محدودیت‌های زندگی خود با دندانپزشک مشورت کنید. مثلا اگر فردی هستید که در جلسات کاری و رسمی زیادی شرکت می‌کند، ارتودنسی متحرک و نامرئی انتخاب مناسبی است.
در مقابل اگر بیمار سن کمی دارد، ارتودنسی ثابت بهتر است زیرا نمی‌تواند مدام آن را تغییر دهد.
۶.نوع ناهنجاری دهان و دندان
بعضی از افراد ناهنجاری‌های متعددی در دهان خود دارند. مشکلاتی مانند اوربایت، تنگی کام، کوچک بودن فک و زیاد بودن دندان‌ها به صورت همزمان اتفاق می‌افتد.
هرچه تعداد ناهنجاری‌ها بیشتر باشد، روش‌های سخت‌تر و متنوع‌تری برای درمان باید انتخاب شود. مثلا ارتودنسی ثابت به همراه عقب دادن فک و باز کردن کام باید همزمان انجام شوند.
پس در این صورت نمی‌توان تنها بر اساس سلیقه شخصی نوع بریس را مشخص کرد. لازم است تا با بررسی دندانپزشک، روش‌های همه جانبه انتخاب شوند.
۷.انتخاب شخصی و میزان راحتی
اگر دندانپزشک الزامی به انتخاب بریس ثابت و متحرک نداشته باشد، انتخاب نوع آن به عهده بیمار قرار می‌گیرد. معمولا ارتودنسی ثابت به این دلیل که همیشه در دهان قرار دارد، عادت کردن به آن سریع‌تر انجام می‌شود.
ارتودنسی متحرک از آن طرف این امکان را فراهم می‌کند تا هر زمان بخواهید آن را خارج کنید. بنابراین انتخاب نوع بریس خیلی به سلیقه و نظر شخصی افراد برمی‌گردد.
۸.مراجعه در زمان درمان
برای اینکه تصمیم بگیریم ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت باید به این نکته دقت کنیم که چند بار باید به مطب دندانپزشک مراجعه کنیم. در ارتودنسی متحرک برای اینکه دکتر باید مدام فرم سیم‌ها را تغییر دهد، نیاز به مراجعه دو هفته یک بار دارد.
این در حالی است که در ارتودنسی ثابت، تنها لازم است ماهی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. در نتیجه زمان کمتری از شما گرفته می‌شود.
۹.مراقبت و نگهداری از ارتودنسی
ازدیگر موارد فرق ارتودنسی ثابت و متحرک در این است که مراقبت های ارتودنسی در زمانی که از بریس ثابت استفاده می‌کنید، بسیار بیشتر است. حتما باید روزی چند بار با مسواک مخصوص دندان‌ها را تمیز کنید تا در پایان دوره درمان، دندان‌ها آسیب ندیده باشند.
نگهداری از دندان‌ها در ارتودنسی متحرک ساده‌تر است. به این دلیل که میتوان هر بار برای مسواک زدن یا غذا خوردن بریس را درآورد.
۱۰.مواد اولیه ارتودنسی
مواد اولیه ارتودنسی دندان با توجه به مدل آن مشخص می‌شود. معمولا ارتودنسی ثابت مواد اولیه کمتری در مقایسه با ارتودنسی متحرک نیاز دارد. در ارتودنسی ثابت براکت‌ها فلزی یا سرامیکی هستند.
در ارتودنسی متحرک با توجه به اینکه قرار است فلزی یا شفاف باشند، نوع مواد اولیه متفاوت خواهد بود. بنابراین این یک تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک است.
ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟
درباره تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک صحبت کردیم، اما نمی‌توان در یک جمله گفت کدام روش بهتر است. برای انتخاب روش بهتر باید فاکتورها و شرایط مختلفی را در نظر بگیریم.
با بررسی همه موارد بالا درباره هر فرد، میتوان به این نتیجه رسید که کدام ارتودنسی برای هر کس مناسب است. برای بعضی از افراد بهترین و مناسب‌ترین روش ارتودنسی ثابت است اما در مقابل بعضی از افراد اصلا نمی‌توانند از ارتودنسی ثابت استفاده کنند.
در این زمینه بهتر است شرایط خود را با دندانپزشک مطرح کنید اما انتخاب نهایی را برعهده متخصص بگذارید. متخصص ارتودنسی با بررسی شرایط شما و نیاز دندان‌ها، می‌تواند بهترین روش را انتخاب و اجرا کند.
ارتودنسی متحرک چیست؟
ارتودنسی متحرک یک روش مناسب و نسبتا بدون دردسر برای مرتب کردن دندان‌ها است. در این حالت از فک بالا و پایین قالب گرفته می‌شود؛ سپس بریس متحرک طبق مدل فک ساخته می‌شود.
موضوع مهمی که استفاده از این ارتودنسی را ساده می‌کند، قابل حرکت بودن است. ارتودنسی را میتوان هنگام غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج کرد.
مزایای ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک می‌تواند برای بسیاری از بیماران گزینه مناسبی باشد، در این بخش به معرفی مزایای ارتودنسی متحرک میپردازیم:
- اکثر پلاک های ارتودنسی متحرک نامرئی یا شفاف هستند و تاثیر منفی بر زیبایی بیمار ندارند.
- رژیم غذایی بیمار دچار محدودیت نمی‌شود چراکه هنگام غذا خوردن از دهان خارج می‌شوند.
- فواصل مراجعه به ارتودنتیست برای معاینات منظم طولانی‌تر است.
معایب ارتودنسی متحرک
حالا که مزایای این روش را شناختید، بهتر است قبل از شروع درمان با معایب ارتودنسی متحرک نیز آشنا شوید:
- امکان گم شدن پلاک های متحرک یا شکستن الاینرهای شفاف وجود دارد.
- امکان تغییر رنگ الاینرهای شفاف، در صورت خوردن نوشیدنی های رنگی با الاینرها وجود دارد.
- نتیجه درمان به میزان پایبندی و اراده بیمار در استفاده مداوم از ارتودنسی متحرک وابسته است.
ارتودنسی ثابت چیست؟
یک روش دیگر برای مرتب کردن دندان‌ها، ارتودنسی ثابت است. در ارتودنسی ثابت، براکت‌ها با چسب روی دندان‌ها متصل می‌شوند. بنابراین تا پایان دوره درمان، امکان جابجایی آن‌ها وجود ندارد.
در ارتودنسی ثابت، سرعت تغییر دندان‌ها سریع‌تر بوده به همین دلیل انتخاب بسیاری از مراجعه کنندگان این روش است. البته از طرفی شدت فشار به فک و دندان در ارتودنسی ثابت بیشتر از متحرک است. این موضوع را میتوان یک فرق ارتودنسی ثابت و متحرک در نظر گرفت.
مزایای ارتودنسی ثابت
در این بخش به معرفی مزیت های روش ارتودنسی ثابت میپردازیم:
- قابلیت اصلاح ناهنجاری های شدید و پیچیده بایت
- تنوع متریال ساخت ارتودنسی به همراه تنوع رنگ در استفاده از کش های ارتودنسی
- معمولا هزینه بریس های ثابت کمتر از پلاک های متحرک است. (البته این مورد نسبی است)
- مدت زمان اصلاح ناهنجاری ها در ارتودنسی های ثابت معمولا کمتر از ارتودنسی متحرک است.
معایب ارتودنسی ثابت
در کنار مزایای این روش، بریس های ثابت معایبی نیز دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- تاثیر ارتودنسی ثابت بر زیبایی لبخند و اعتماد به نفس بیمار (البته روش لینگوال، یک مدل ارتودنسی نامرئی است.)
- احتیاج به مراجعه منظم بیمار برای تنظیم سیم ارتودنسی است.
- احساس درد و حساسیت دندان‌ها تا چند روز پس از تنظیم بریس های ثابت
- ممنوعیت در رژیم غذایی
- رعایت بهداشت دهان و دندان سخت می‌شود.
سوالات متداول
در ادامه به متداول‌ترین پرسش های شما درمورد فرق ارتودنسی متحرک و ثابت پاسخ می‌دهیم.
ارتودنسی ثابت مناسب چه کسانی است؟
ارتودنسی ثابت برای بیمارانی تجویز می‌شود که دارای ناهنجاری های شدید دندان و فک هستند. چراکه ارتودنسی ثابت با ایجاد فشار مدام، فک و دندان ها رو صاف می‌کند.
ارتودنسی متحرک مناسب چه افرادی است؟
ارتودنسی متحرک، در نقطه مقابل برای مراجعینی که مشکلات بایت و دندان خفیفی دارند بسیار مناسب‌تر است. همچنین استفاده از پلاک های ارتودنسی متحرک برای نوجوانان و کودکان که هنوز ساختار استخوان فک آن‌ها محکم نشده است نیز بیشتر تجویز می‌شود.
مهم ترین تفاوت ارتودنسی متحرک و ثابت در چیست؟
اصلی ترین تفاوت ارتودنسی متحرک و ثابت برای بیماران در قابلیت درآوردن پلاک های متحرک است. این ویژگی آزادی عمل بیشتری به مراجعین برای غذا خوردن می‌دهد.
تفاوت بعدی که اشاره به آن ضرورت دارد، تاثیر ارتودنسی ثابت بر زیبایی لبخند در مقایسه با ارتودنسی متحرک است. برخی از پلاک‌های ارتودنسی متحرک به نحوی طراحی شدند که ظاهری نسبتا نامرئی داشته باشند.
در این مقاله درباره تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک صحبت کردیم. هر کدام از این دو روش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. بنابراین لازم است تا با دانش و آگاهی آن را انتخاب کرد.
یک روش، طول درمان کوتاه‌تری دارد اما در مقابل نگهداری و مراقبت از آن سخت‌تر است. برای اینکه بهترین نتیجه را از ارتودنسی دریافت کنید، لازم است تا در مورد فرق ارتودنسی ثابت و متحرک با ارتودنتیست خود مشورت کنید.
